TY  - JOUR
ID  - 2021636
TI  - مدل فرایندی تفکر آینده‌نگر در نوجوانان 12ـ16 ساله بر پایۀ نظریۀ داده‌بنیاد
JO  - مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)
JA  - 3
LA  - fa
SN  - 2008-1782
AU  - Navid, Khakbazan
AD  - استادیار گروه روانشناسی، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران
AU  - Milad, Shabani
AD  - کارشناسی ارشد - موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره قم
Y1  - 2025
PY  - 2025
VL  - 18
IS  - 3
SP  - 69EP  - 94تفکر آینده‌نگر ,نظريۀ داده‌بنياد ,آرزومداري ,نوجواني ,مدل فرايندي ,DO  - 10.22034/ravanshenasi.2025.2021636
AB  - پژوهش حاضر با هدف شناسایی مؤلفه‌های روان‌شناختی تأثیرگذار بر شکل‌گیری تفکر آینده‌نگر در نوجوانان و تدوین مدلی فرایندی در چارچوب نظریۀ داده‌بنیاد انجام شد. این مطالعه از نوع کیفی بوده و با استفاده از رویکرد نظام‌مند استراوس و کوربین طراحی گردید. داده‌ها از طریق مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته با ۱۷ نوجوان ۱۲ـ۱۶ ساله در بستر کانون‌های فرهنگی قم گردآوری شد. مشارکت‌کنندگان با روش نمونه‌گیری نظریه‌ای و بر اساس اصل اشباع نظری انتخاب شدند. تحلیل داده‌ها در سه مرحلۀ کدگذاری باز، محوری و انتخابی انجام شد و اعتبار یافته‌ها از طریق تطبیق با اعضا و ممیزی توسط همکاران تأیید گردید. نتایج نشان داد تفکر آینده‌نگر بر پایۀ سه دسته عامل شکل می‌گیرد: عوامل تعاملی (نقش محیط، تجارب زیسته، نیازها)، عوامل شناختی (توانمندی‌های شناختی، باورها) و عوامل انگیزشی (انگیزه‌ها و تمایلات، ملاک‌ها و ارزش‌ها). مقولۀ «آرزومداری» به‌عنوان پدیدۀ مرکزی (مقولۀ هسته) در مدل استخراج شد. مدل پارادایمی حاصل، با ترسیم شرایط علّی (ارزش‌ها و ملاک‌ها، نیاز‌ها و انگیزه‌ها)، زمینه‌ای (محیط و تجارب زیسته)، واسطه‌ای (توانمندی‌های شناختی باورها)، راهبرد (برنامه‌ریزی) و پیامدهای روان‌شناختی (تحقق انگیزه‌ها و برآورده شدن نیازها)، چارچوبی منسجم برای فهم سازوکارهای تفکر آینده‌نگر در نوجوانان ارائه می‌دهد. این مدل می‌تواند زمینه‌ساز مداخلات آموزشی و بالینی مبتنی‌بر آینده‌نگری در دورۀ نوجوانی باشد.
UR  - https://ravanshenasi.nashriyat.ir/node/2021636
L1  - https://ravanshenasi.nashriyat.ir/sites/ravanshenasi.nashriyat.ir/files/article-files/2021636-1762775851.pdf
ER  -