رابطه سبک زندگی اسلامی با شادکامی در رضایت از زندگی دانشجویان شهر اصفهان

روان‌شناسی و دین، سال چهارم، شماره چهارم، پیاپی 16، زمستان 1390، صفحات 61-74

رابطه سبک زندگی اسلامی با شادکامی در رضایت از زندگی دانشجویان شهر اصفهان

نوع مقاله:

پژوهشی

نویسندگان:

محمدباقر کجباف / دانشيار گروه روان‌شناسي دانشگاه اصفهان / m.b.kaj@edu.ui.ac.ir

پریناز سجادیان / دانشجوي کارشناسي ارشد روان‌شناسي باليني / p.sajjadian@yahoo.com

محمد کاویانی

/ استاديار گروه روان‌شناسي پژوهشگاه حوزه ودانشگاه / m_kavyani@rihu.ac.ir

حسن انوری / دانشجوي کارشناسي ارشد روانشناسي باليني

صفحه‌ها: 61-74 تاریخ دریافت: 1390/09/09 تاریخ پذیرش: 1390/12/23

چکیده:

این پژوهش با هدف بررسی رابطه سبک زندگی اسلامی با شادی در رضایت از زندگی دانشجویان شهر اصفهان انجام شد. جامعه آماری از میان دانشجویان سال تحصیلی 89ـ90 شهر اصفهان 300 دانشجو به صورت نمونه گیری تصادفی از 3 دانشگاه (اصفهان، صنعتی مالک اشتر، صنعتی اصفهان) انتخاب و پرسش نامه های 29 سؤالی شادی (آکسفورد)، 5 سؤالی رضایت از زندگی ((SWLS و سبک زندگی اسلامی کاویانی بر روی آنان اجرا شد. این پژوهش با روش آمار توصیفی و رگرسیون چندگانه مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان می دهد که سبک زندگی اسلامی و شادکامی، با رضایت از زندگی دانشجویان در سطح (001/0p<) و شادکامی با 6 خرده مقیاس سبک زندگی اسلامی ((ILST در سطح (001/0p<) و خرده مقیاس سلامت با رضایت از زندگی در سطح (001/0p<) همبستگی مثبت و معناداری دارند.

کلمات کلیدی:

Article data in English (انگلیسی)

Title:

The Relationship between Islamic Life Style and Happiness about Life Satisfaction among University Students in Isfahan

Abstract:

The present paper tries to investigate the relationship between Islamic life style and happiness about life satisfaction among university students in Isfahan. The statistical population includes students from three universities in Isfahan (Isfahan University, Malik Ashtar University of Technology, and Isfahan University of Technology). 300 students were selected from these universities through random sampling. They answered the Oxford 29 –item happiness questionnaire, the 5-item questionnaire on satisfaction with life (SWLA), and Kaviyani's questionnaire on Islamic life style. Descriptive statistics and multiple regressions have been used for analyzing this article. The results show that there is a significant positive relationship between Islamic style of living and students' life satisfaction at the level of p

Keywords:

References:

متن کامل مقاله:

مقدمه

مفهوم «سبک زندگی» در روان شناسی، ابتدا توسط آلفرد آدلر و پیروانش مطرح شد. آدلر بر خلاف بسیاری از روان شناسان، علاوه بر نگاه توصیفی، نگاهی ارزشی و تجویزی هم به روان شناسی داشت. آنچه رویکرد آدلر به روانشناسی، با آنچه ما آن را «رویکرد اسلامی» می نامیم، چند مشابهت دارد؛ بعضی از مشابهت ها عبارتند از: 1. توجه به ارزش ها؛ 2. کل نگری؛ 3. غایت گرایی؛ 4. جهت یابی فردی؛ 5. خود خلاق؛ 6. جبرگرایی ملایم؛ 7. نظریه میدان اجتماعی؛ 8. تلاش برای برتری؛ 9. اولویت دادن به هشیاری؛ 10. معیارهای آسیب شناسی و درمان؛ 11. تأکید بر پیشگیری؛ 12. کارکردهای سبک زندگی.

اما در اسلام و سبک زندگی آن، تفاوت ها و برتری هایی نیز وجود دارد. مثل: 1. توجه و عدم توجه به دوره جنینی؛ 2. تعریف کهتری و مهتری واقعی؛ 3. معیارهای احساس کهتری و مهتری؛ 4. تعداد و جایگاه نگرش های کلی حاکم بر زندگی؛ 5. مبتنی بودن و نبودن بر دین؛ 6. جایگاه اراده در شکل گیری سبک زندگی؛ 7. عدم توجه کافی و صحیح به نگرش معنویت؛ 8. کیفیت عمل کردن به سبک زندگی و ... .

مهم ترین نوآوری در مفهوم سبک زندگی اسلامی این است که به آموزه های اسلامی و کلیت اسلام نگاه شده است. سبک «زندگی اسلامی» عنوانی است شناخته شده در اکثر علوم انسانی در سطح بین الملل، اما از زاویه های متعدد به آن نگاه می شود و مورد مطالعه قرار می گیرد. سبک زندگی اسلامی، با تمام زندگی افراد و ابعاد آن مرتبط است. سبک زندگی اسلامی، از جهتی با دیگر سبک های زندگی متفاوت است. در جامعه شناسی، مدیریت، علوم پزشکی و روان شناسی بالینی و ...، نیز بحث از سبک زندگی مطرح است، اما در این قلمروها فقط به رفتاری خاص می پردازند و با شناخت ها و عواطف ارتباط مستقیم برقرار نمی کنند. اما سبک زندگی اسلامی، از آن جهت که اسلامی است، نمی تواند بی ارتباط با عواطف و شناخت ها باشد. بر این اساس، هر رفتاری که بخواهد مبنای اسلامی داشته باشد، باید حداقل هایی از شناخت و عواطف اسلامی را پشتوانه خود قرار دهد. در سبک زندگی از دیدگاه روان شناختی، جامعه شناختی و علوم پزشکی تنها به رفتار نگریسته می شود، اما در هیچ یک نیت افراد، شناخت ها و عواطف آنان محسوب نمی شود. سبک زندگی اسلامی، نمی تواتند بی توجه به نیت ها باشد. مانند نماز، که اگر اعتقاد به خداوند و معاد را پشتوانة خود نداشته باشد، رفتار اسلامی محسوب نمی شود.1

برای معرفی سبک زندگی اسلامی، می توان به «درخت سبک زندگی» اشاره نمود. آدلر و پیروانش سبک زندگی هر فرد را از شکل گیری تا پیامدها و آثارش به یک درخت تشبیه کرده اند:2

1. ریشه های این درخت همان ریشه های سبک زندگی است که شکل گیری آن را بیان می کند؛ 2. ساقه این درخت دربارۀ اعتقادات و نگرش های کلی افراد (شامل اعتقادات و عواطف و حتی آمادگی رفتاری و غیره) است. شاخه ها و سرشاخه های این درخت، وظایف زندگی هستند. در حقیقت، سبک زندگیِ واقعی همان شاخه ها و سرشاخه هاست. سبک زندگی اسلامی (سرشاخه ها) در سه سطح فردی، خانوادگی و اجتماعی مطرح می شود. آنچه در این پژوهش مطرح است، سبک زندگی اسلامی فردی است.3 درخت سبک زندگی اسلامی، به تفصیل از دیدگاه آیات و روایات، استخراج و جامعیت لازم را به دست آورده است و تفاوت های بین دیدگاه اسلامی و روان شناختی (آدلر و پیروانش) را آشکار کرده است.4 با این نگاه به سبک زندگی است که مجاز خواهیم بود رابطه سبک زندگی اسلامی و هر یک از مؤلفه های آن را با شادکامی بسنجیم. این پژوهش با این هدف انجام شده است.

دینر5 (2005) شادکامی را به چگونگی ارزیابی افراد از زندگی شان مرتبط می داند. از نظر دینر، ارزیابی شخص در مورد زندگی خود، می تواند به دو صورت باشد: 1. ارزیابی شناختی. آن نوع ارزیابی است که شخص به طور آگاهانه در مورد کل زندگی یا در مورد جنبه های خاصی از آن مانند شغل، تفریح و ازدواج انجام می دهد. 2. ارزیابی عاطفی. آن نوع ارزیابی است که به شکل احساسات و عواطف مطرح است. مانند قضاوت در مورد عواطف خوشایند (مانند لذت) یا ناخوشایند (مانند افسردگی) و به احساسات و هیجاناتی که فرد در تعامل با زندگی اش تجربه می کند، کاری ندارد. به اعتقاد لاما و کاتلر6و7 مهم ترین هدف زندگی ما رسیدن به شادی است؛ زیرا انسان هر مذهبی که داشته باشد، حرکت و فعالیت وی برای دستیابی به شادی است. به اعتقاد آرگایل شادمانی سه جزء اساسی دارد: هیجانات مثبت، رضایت از زندگی و فقدان عواطف منفی. همچنین روابط مثبت با دیگران، هدفمند بودن زندگی، رشد شخصی و دوست داشتن دیگران از اجزاء شادمانی هستند. به اعتقاد آرگایل، خلق های منفی متعددی از قبیل خشم، اضطراب، افسردگی و... و جود دارند. اما در حقیقت فقط یک خلق مثبت وجود دارد که با عنوان «شادی» از آن یاد می شود.

رضایت از زندگی عبارت است از: ارزیابی مثبت شناختی ـ عاطفی از زندگی خود. این ارزیابی ها از واکنش های احساسی نسبت به وقایع، به علاوه قضاوت های شناختی از رضایت و برآورده شدن خواسته ها تشکیل شده اند.8 رضایت از زندگی، نشانگر آن است که فرد چگونه زندگی خود را در کل ارزیابی و برآورد می کند و بر ارزیابی دامنه داری، که فرد از زندگی خود به عمل می آورد، متمرکز است. اصلاح رضایت از زندگی می تواند به عنوان قضاوت فرد در مورد همة حیطه های زندگی در مقطع خاصی از زمان یا به عنوان یک قضاوت یکپارچه در مورد زندگی شخص از بدو تولد تعریف شود.9

در حقیقت، رضایت از زندگی این مسائل را منعکس می کند که تا چه اندازه نیازهای اساسی بر آورده شده اند و تا چه اندازه انواع دیگر اهداف، به عنوان اهداف قابل دسترسی می باشند. درحالی که، برای افرادی که در شرایط کمتر پیشرفته زندگی می کنند، ارضای نیازهای اساسی، بیشتر مورد توجه قرار می گیرد.10

اصطلاح «زندگی» می تواند به عنوان همة حیطه های زندگی فرد در مقطع خاصی از زمان، یا به عنوان یک قضاوت یکپارچه در مورد زندگی شخص از بدو تولد تعریف شود. این تمایز اغلب در مقیاس های فعلی، مبهم مانده است. بنابراین، بهتر است به پاسخ دهنده آگاهی داده شود که آیا این سؤال به زندگی او، از بدو تولد یا به زندگی فعلی او در همه حیطه ها اشاره دارد.11 رضایت از زندگی، در مقایسه با افسردگی و اضطراب در علوم انسانی به مراتب کمتر مورد توجه بوده است. برای مثال، مایر12 و دینر، (1997) با مراجعه به چکیده های مقاله های علوم روان شناختی بین سال های 1967 تا 1994 به این نتیجه رسیدند که تعداد مقاله های منتشر شده در قلمرو افسردگی و اضطراب، به ترتیب 46380 و 36851 مقاله بوده است، در حالی که، فقط 2389 مقاله در رابطه با رضایت از زندگی می باشد.

بیان مسئله

برای داشتن یک سبک زندگی مطلوب، دو نوع جهت گیری لازم است! 1. باید ها و نباید های مورد قبول در زندگی؛ 2. شیوه های اجرا و به عینیت رساندن آن. جهت گیری اول، به طور غالب ارزشی و اخلاقی است. جهت گیری دوم، مبتنی بر ارزش های عملی است. اخلاق، جهت گیری های کلی زندگی و علوم انسانی، به ویژه روان شناسی، شیوه های رسیدن به آن را فرا راه انسان قرار می دهد. سبک زندگی از موضوعات بین رشته ای است. اخلاق و روان شناسی، به هر دو بُعد روانی و جسمانی سبک زندگی توجه دارد. از میان روان شناسان، آلفرد آدلر و پیروان وی همچون کرت آدلر،13 لیدا سیچر،14 الکساندر مولر،15 سوفیا دوریس،16 آنتونی بروک،17 اروین وکسبرگ،18، الکساندر نور،19 سوفیا لازار فلد،20 آیدا لوی،21 فریناند برن بام22 و دیگران به تفصیل به بررسی سبک زندگی پرداخته اند.23 سبک زندگی عبارت است از: مشی کلی فرد در جهت رسیدن به اهداف و غلبه بر مشکلات. اما در سبک زندگی اسلامی عمق عواطف، نگرش های فرد و اعتقادات وی سنجیده نمی شوند، بلکه رفتار های فرد مورد سنجش قرار می گیرند. اما هر رفتاری که بخواهد مبنای اسلامی داشته باشد، باید حداقل هایی از شناخت و عواطف اسلامی را پشتوانة خود قرار دهد. یکی از عوامل مؤثر در سبک زندگی اسلامی آن است که اسلام و سبک زندگی اسلامی، به صورت همه یا هیچ نمی باشد، بلکه یک پیوستار بزرگ است که مراتب پایین، متوسط و بالا دارد. بعضی از درجات ایمان و ویژگی های مؤمنان آن قدر شناخته شده است که حتی اگر در روایات هم نیامده بود، باز هم مطلوب بودن آن روشن بود. پیوستاری بودن اسلام و سبک زندگی اسلامی از آیات و روایات متعددی بر می آید. خداوند به ایمان آورده ها دوباره امر به ایمان آوردن می کند.24 این نکته اشاره به مراتب ایمان دارد. قرآن در وصف منافقان، که از رفتن به جبهه به بهانه های واهی اجتناب می کردند، می فرماید: «آنها امروز به کفر نزدیک ترند یا به ایمان»؟ (آل عمران: 165) که نگاه پیوستاری را نشان می دهد. در روایات آمده است: امام صادق† به ایمان بسان نردبانی نگاه می کنند که باید پله ها یکی پس از دیگری پیموده شوند.25

بر این اساس، معلوم می شود که سبک زندگی اسلامی، دارای حالت پیوستاری است، افراد مسلمان هر کدام جایگاهی در این پیوستار دارند.

پیشینة بحث

پیرامون «سبک زندگی اسلامی» به اصطلاح رایج امروزی به فارسی، به ویژه در تحقیقات روان شناختی، کاری انجام نشده است. در جامعه شناسی می توان به کتاب «دین و سبک زندگی» تألیف مهدوی کنی اشاره کرد. در مطالعات دینی هم تحقیقات کمی در این زمینه انجام شده است.26 مطهری (1379)، به بررسی هدف در زندگی از دیدگاه اسلام، موسوی زنجان رودی (1378)، به زندگی از نوع سیر و سلوک اسلامی، پاک نیا(1383)، به حقوق متقابل والدین و فرزندان، پسندیده (1384)، رضایت از زندگی از دیدگاه احادیث اسلامی، مکارم شیرازی (1376)، به زندگی در پرتو اخلاق، نجفی قوچانی (1378)، به زندگی برزخی با قلمی داستانی، فقیهی علینقی (1376)، به هدف و مقصد زندگی اسلامی، ناصر مکارم شیرازی ناصر(1376)، به یکصد و پنجاه درس از دیدگاه اسلام، امیدی فر (1379)، به نقش دعا در زندگی اجتماعی، جعفری (1386) به بررسی هدف و فلسفة زندگی، مظاهری(1369)، به عوامل کنترل کنندة غرائز از دیدگاه دینی پرداخته اند. پژوهشگران پس از جنگ جهانی دوم نیز رضایت از زندگی و شادکامی را با استفاده از فهرست های ساده مورد بررسی دادند. در پژوهشی که توسط قمری (1388)، تحت عنوان «بررسی رابطة دین داری و میزان شادمانی در بین دانشجویان به تفکیک جنسیت و وضعیت تأهل» انجام شد، بین دینداری و میزان شادکامی رابطة مثبت و معناداری (01/0P<) حاصل شد. استقانی کورف (2006)، در پژوهش خود چندین متغیر مستقل را برای پیش بینی رضایت از زندگی در نظر گرفته است. وی گزارش می دهد که بین جهت گیری مذهبی درونی و رضایت از زندگی، رابطة معناداری وجود دارد. بورن و همکاران (2010)، در پژوهش خود به این نتیجه رسیدند که بین شادکامی و رضایت از زندگی رابطة مثبت معناداری وجود دارد. مالتبی و بورکین شاو (2000)، در پژوهشی رابطة بین مذهبی بودن و شادکامی را معنادار گزارش نموده اند. لویز (2000)، در یک مطالعة موردی به این نتیجه رسید که بین مذهبی بودن و شادکامی رابطة مثبت معنادار وجود دارد. عقیلی و ونتاش کومار (2008)، در پژوهشی گزارش نمود که بین تمام خرده مقیاس های نگرش مذهبی و شادکامی رابطة مثبت وجود دارد. لیم و پوتنام(2010)، در پژوهشی نشان دادند که افراد مذهبی رضایت بیشتری از زندگی دارند. هدی و همکاران (2010)، نشان دادند که افراد مذهبی رضایت بیشتری از زندگی دارند و به العکس، افرادی که از نظر مذهبی ضعیف ترند، رضایت کمتری از زندگی دارند. در اکثر مطالعات انجام شده، بین مذهب و شادکامی رابطة مثبت معناداری گزارش شده است. بارک هولدر و همکاران (2010)، دریافتند که معنویت با شادکامی رابطة معناداری دارد. کلارک و للکز (2009)، با هدف بررسی تأثیر مذهب بر رضایت از زندگی پژوهشی انجام داده و نشان دادند که به هر میزان فضای حاکم مذهبی باشد، رضایت از زندگی بیشتر خواهد بود. نرگس السادات نوری و همکاران (1388)، نشان دادند بین شادکامی کارکنان با رضایت از زندگی رابطة مثبت معناداری وجود دارد. عباس بخشی پوررودسری (1384)، نشان داد که دانشجویان دختر از رضایت بالاتر نسبت به زندگی و گرایشات مذهبی قوی تر برخوردارند. (01/P<).0 روحانی و همکاران (1387)، در پژوهشی نشان دادند که بین دینداری با شادکامی و رضایت زناشویی همبستگی مثبت معناداری وجود دارد. کشاورز و همکاران(1386)، در پژوهشی رابطة مثبت معناداری را بین مذهب و شادی گزارش نموده اند.

وسایل و روش ها

ابزار: مقیاس رضایت از زندگی (SWLS)

این مقیاس توسط دینر و همکاران (1985) تهیه و از پنج گزاره، که مؤلفه شناختی بهزیستی فاعلی را اندازه گیری می کند، تشکیل شده است. آزمودنی ها اظهار می دارند که برای مثال، چقدر از زندگی خود راضی هستند و یا چقدر به زندگی آرمانی آنها نزدیک است. هر گزاره دارای هفت گزینه است که از 1 تا 7 نمره گذاری می شود. این مقیاس به صورت گروهی قابل اجرا می باشد. مقیاس رضایت از زندگی با اعتبار (69/0) می باشد. این مقیاس به زبان های آلمانی، اسپانیایی و ژاپنی توسط ساه، دینر، اویشی، تریاندیس (1998)، در یک مطالعه بین فرهنگی ترجمه شده است.

پرسش نامه شادمانی آکسفورد آرگایل (2001)

پرسش نامه آکسفورد: دارای 29 ماده است و هر ماده دارای چهار گویه است و پایایی این آزمون پس از 6 ماه 6 سال، توسط هیدی و ویرینگ 52/0 تا 6/0 گزارش شده است.27

پرسش نامه سبک زندگی اسلامی

پرسش نامه سبک زندگی اسلامی (ILST)، که توسط کاویانی (1388) ساخته شده است، دارای دو فرم کوتاه (135 سؤالی) و فرم کوتاه ( 76سؤالی) می باشد که در این پژوهش، از فرم کوتاه آن، با پایائی (آلفای کرونباخ) 786/0استفاده شده است.

روش های تجزیه و تحلیل داده ها

به منظور تعیین میزان تأثیر سبک زندگی اسلامی و شادی در رضایت از زندگی دانشجویان شهر اصفهان، از ضرایب همبستگی و آزمون های معناداری آن و همچنین جهت تعیین همبستگی هر یک از متغیرهای پیش بین (10 مؤلفه سبک زندگی اسلامی و شادکامی) در تبیین متغیر ملاک (رضایت از زندگی) از آزمون استنباطی رگرسیون چندگانه استفاده شده است.

جدول شماره 1: میانگین و انحراف معیار حداقل وحداکثر نمرات مربوط به متغیرهای پژوهش

متغیرها شاخص های آماری	میانگین	انحراف معیار	حداقل نمره	حداکثر نمره
شادکامی	9/75	7/14	38	123
رضایت اززندگی	21/21	1/7	5	77
سبک زندگی اسلامی	4/415	2/46	178	534

در جدول (1) شاخص های توصیفی شامل میانگین، انحراف معیار، حداقل و حداکثر نمره برای متغیر های پژوهشی آورده شده است

جدول شماره (: ضرایب همبستگی سبک زندگی اسلامی و شادکامی با رضایت از زندگی

ردیف	متغیر	ضریب همبستگی	سطح معنا داری
1	سبک زندگی اسلامی	27/ 0	001/ 0
2	شادکامی	46/ 0	001/ 0

در جدول شماره(2)، میزان همبستگی سبک زندگی اسلامی و شادکامی با رضایت از زندگی در سطح (001/0) محاسبه شده است. و همان گونه که در جدول 2 ملاحظه می گردد، حاکی از رابطه مثبت معناداری می باشد.

جدول شماره 3: آزمون رگرسیون متغیرهای پیش بین (سبک زندگی اسلامی و شادکامی) و متغیر ملاک (رضایت از زندگی)

مدل	Rچندگانه	R2	F	سطح معنا داری
متغیر ها	461/0	213/0	12/40	000/0

جدول شماره 3، بیانگر آن است که متغیر های سبک زندگی اسلامی و شادکامی، می تواند شاخص خوبی برای پیش بینی رضایت از زندگی به حساب آیند (461/0R=) (000/0P<). همچنین نشان دهنده آن است که 21 درصد از تفاوت های فردی در رضایت از زندگی مربوط به شادکامی و سبک زندگی اسلامی است.

جدول شماره 4: آزمون رگرسیون متغیرهای پیش بین (سبک زندگی اسلامی و شادکامی) و متغیر ملاک (رضایت از زندگی)

متغیر	B	Beta	t	سطحمعنا داری
سبک زندگی اسلامی	02/0	18/0	44/3	001/0
شادکامی	18/0	38/0	14/7	000/0
مقدار ثابت	32/4-	-	24/1	21/0

جدول شماره4، بیانگر آن است که سبک زندگی اسلامی و شادکامی به ترتیب (001/0 و 000/0) رابطة معناداری را با رضایت از زندگی دارد. و میزان این تأثیر به ترتیب (18/0B= و 38/0Beta=) می باشد.

جدول شماره 5: میانگین و انحراف معیار حداقل و حداکثر نمرات مربوط به متغیرهای پژوهش

شاخص های آماری متغیرها	میانگین	انحراف معیار	حداقل نمره	حداکثر نمره
شادکامی	92/75	89/7	00/38	00/123
زمان شناسی	15/18	11/5	00/7	00/60
امنیتی	31/25	97/4	00/8	00/47
تفکر و علم	04/21	92/4	00/10	00/55
سلامت	13/26	85/4	00/15	00/43
خانوادگی	94/63	45/12	00/21	00/106
مالی	18/72	66/10	00/41	00/100
اخلاقی	44/68	15/12	00/30	00/97
باورها	54/44	77/8	00/14	00/56
عبادی	68/21	84/4	00/8	00/41
اجتماعی	41/53	89/7	00/30	00/90

در جدول 5، شاخص های توصیفی شامل میانگین، انحراف معیار، حداقل و حداکثر نمره برای خرده مقیاس های سبک زندگی اسلامی به تفکیک آورده شده است.

جدول شماره 6: ضرایب همبستگی 10 خرده مقیاس سبک زندگی اسلامی و شادکامی با رضایت از زندگی

ردیف	متغیر	ضریب همبستگی	سطح معنا داری
1	شادکامی	**426/0	000/0
2	زمان شناسی	103/0	075/0
3	امنیتی	015/0	792/0
4	تفکر و علم	**206/0	000/0
5	سلامت	*145/0	012/0
6	خانوادگی	.**294/0	000/0
7	مالی	**170/0	003/0
8	اخلاقی	062/0	.287/0
9	باورها	**216/0	000/0
10	عبادی	**207/0	000/0
11	اجتماعی	.**251/0	000/0

*05/0 P<

** 01/0 P<

در (جدول 6)، ضرایب همبستگی 10 خرده مقیاس سبک زندگی اسلامی و شادکامی با رضایت از زندگی ارائه گردیده است. همان گونه که ملاحظه می شود، بین شادکامی و خرده مقیاس های سبک زندگی یعنی: تفکر و علم، خانوادگی، مالی، باور ها، عبادی، اجتماعی در سطح (01/0) و سلامت در سطح (05/0) همبستگی مثبت و معناداری وجود دارد.

جدول شماره 7:
آزمون رگرسیون متغیرهای پیش بین (10 خرده مقیاس سبک زندگی اسلامی و شادکامی) و متغیر ملاک (رضایت از زندگی)

مدل	Rچندگانه	R2	F	سطح معنا داری
متغیر ها	503/0	253/0	850/8	000/0

جدول شماره 7، بیانگر آن است که خرده مقیاس های متغیر های سبک زندگی اسلامی و شادکامی، می تواند شاخص خوبی برای پیش بینی رضایت از زندگی به حساب آیند (503/0R=) ( 000/0P<). همچنین نشان دهنده آن است که 25 درصد از تفاوت های فردی در رضایت از زندگی، مربوط به شادکامی و خرده مقیاس های سبک زندگی اسلامی است.

جدول شماره 8:
آزمون رگرسیون متغیرهای پیش بین (10 خرده مقیاس سبک زندگی اسلامی و شادکامی) و متغیر ملاک (رضایت از زندگی)

متغیر	B	Beta	T	سطح معنا داری
شادکامی	192/0	399/0	075/7	000/0
زمان شناسی	059/-	042/0-	744/0-	457/0
امنیتی	145/0-	102/0-	827/1-	069/0
تفکر و علم	220/0	152/0	674/2	008/0
سلامت	067/0-	044/0-	722/0-	471/0
خانوادگی	044/0	067/0	030/1	304/0
مالی	026/0-	040/0-	548/0-	584/0
اخلاقی	039/0	068/0	093/1	275/0
باورها	053/0	065/0	939/0	349/0
عبادی	088/0	060/0	958/0	339/0
اجتماعی	074/0	082/0	210/1	227/0
مقدار ثابت	303/3-	-	887/0-	376/0

از بین خرده مقیاس های سبک زندگی اسلامی و شادکامی، می توان شادکامی (000/0B= و 39/ 0= (P، و تفکر و علم (000/0B= و 008/0P=) را به عنوان پیش بین کننده رضایت از زندگی دانست.

بحث و نتیجه گیری

نتایج پژوهش حاضر مبنی بر تأثیر و رابطه معنادار سبک زندگی اسلامی و شادکامی در رضایت از زندگی، با نتایج تحقیقات قمری (1388)، استقانی کورف (2006)، بورن و همکاران (2010)، مالتبی و بورکین شاو (2000)، مجتبی عقیلی و ونتاش کومار (2008)، بارک هولدر و همکاران (2008)، کلارک و للکز (2009)، نرگس السادات نوری و همکاران (1388)، امیر کشاورز و همکاران(1384) هماهنگ می باشد. همچنین نتایج پژوهش فوق بیانگر تأثیر مؤلفه تفکر و علم در شادکامی می باشد. از محدودیت های پژوهش می توان به فقدان پیشینه پیرامون سبک زندگی اسلامی اشاره نمود. پیشنهاد می گردد که پژوهش هایی پیرامون سبک زندگی اسلامی، در گروه های مختلف اجرا ّگردد. درخت سبک زندگی، بدان معناست که بدانیم چگونه سبک زندگی شکل می گیرد. چه نگرش هایی در آن تأثیر می گذارد. چگونه تعامل ریشه ها و نگرش ها در زندگی روزانه ایفای نقش می کنند و به زندگی انسان سبک و الگو می دهند و مسیر نسبتاً ثابتی را برای زندگی آنها ترسیم می کنند. برای رسیدن به سبک زندگی ای که از نظر اسلام این ویژگی ها را داشته باشد، الگویی لازم است که از جهات گوناگون مورد تأیید دین باشد و مؤلفه های مختلف آن نیز با یکدیگر تعامل داشته باشند. دیگر اینکه، با یافته های مسلم علمی مخالف نباشند و دنیا و آخرت را در کنار هم ببینند و از هیچ یک از ابعاد مادی و معنوی انسان غافل نشوند. تدوین سبک زندگی اسلامی را می توان گامی اساسی در اسلامی سازی علوم انسانی ارزیابی کرد. باید با مراجعه به قرآن، احادیث موجود و آموزه های اسلامی، سبک زندگی اسلامی را استخراج و تدوین نمود و پس از پیرایش آن از تعارض ها و تزاحم ها، تلاش کرد تا به علوم انسانی مبتنی بر اقتضائات این سبک زندگی دست یافت.

هدف نهایی از اسلامی سازی علوم انسانی، دست یابی به سبک زندگی اسلامی، به ویژه و با ایجاد این امر خطیر و ایجاد شادمانی این امر در قالب انقلاب فرهنگی به معنی واقعی تحقق پذیر است.

1. محمد کاویانی، «تربیت اسلامی، گذر از اهداف کلی به اهداف رفتاری»، پژوهش های میان رشته ای قرآن کریم، ش 3، ص 2

2. همان، ص 2.

3. همان، ص 1.

4. همان، ص 2.

5. Diener & etal.

6. Lama & Katler

7. لاما و کاتلر، دالایی، هنر شادمانگی، ترجمه رفیعی، تهران، کتاب سرای تندیس، 1382.

8. Diner,Oishi & Lucas, 2003.

9. Meyrs, D.The friends, funds, and faith of happy people

10. Commins&Nistico, 2000.

11. Diener, E. Guidelines for national indicators of subjective well _being and ill_ being.Available online at www.wanumd.Edu/cgraham/courses/does/puaf69

12. Mire,s

13. Adler

14. K Sicher.L

15. Moller.A

16. De Vires.s

17. Bruck. A

18. Wexberg.E

19. Neuer.A

20. Lazarfeld.S

21. Loewy.T

22. Birnbaum.F

23STEIN,h, Similarities & difference: Avalable:http///www.consequence.com

24. نساء: 126.

25. کلینی، ثقة الاسلام، اصول کافی، ج 2، انتشارات اسلامیه، 1388

26. مرتضی مطهری، هدف زندگی، حزب جمهوری اسلامی.

27. مایکل آرگایل ، روان شناسی شادی، ترجمه گوهری انارکی وهمکاران، اصفهان، جهاد دانشگاهی واحد اصفهان، 1382

References:

آرگایل، مایکل، روان شناسی شادی، ترجمه گوهری انارکی وهمکاران، اصفهان، جهاد دانشگاهی واحد اصفهان، 1382.
امیدی فر، عبدالله، نقش دعا در زندگی اجتماعی، قم، میثم تمار، 1379.
بخشی پور رودسری، عباس، «بررسی رابطه بین رضایت از زندگی و حمایت اجتماعی با سلامت روان در دانشجویان»، فصلنامه اصول بهداشت روانی، ش28-27، پاییز و زمستان 1384، ص152-145.
پاک نیا، عبدالکریم، حقوق متقابل فرزندان و والدین، قم، کمال الملک، 1382.
پسندیده، عباس، رضایت از زندگی، قم، مرکز تحقیقات دار احدیث، 1384.
جعفری تبریزی محمدتقی، علم ودین درحیات معقول، موسسه تدوین و نشر آثار استاد علامه محمد تقی جعفری، 1386
روحانی، عباس و دیگران، «رابطه عمل به باور های دینی با شادکامی و رضایت زناشویی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد مبارکه»، دانش و پژوهش در روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی خوراسگان، شماره سی و پنجم و سی و ششم، بهار و تابستان 1387، ص206-108
فقیهی، علی نقی، مشاوره در آینه علم و دین، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1376
قمری، محمد، «بررسی رابطة دین داری و میزان شادمانیدر بین دانشجویان به تفکیک جنسیت و وضیعت تاهل».روانشناسی و دین، سال سوم، ش، 1388، ص 91-75.
کاویانی ارانی، محمد، طرح نظریه سبک زندگی بر اساس دیدگاه اسلام و ساخت آزمون سبک زندگی اسلامی و بررسی ویژگی های روانسنجی آن، پایان نامه دکتری روانشناسی عمومی، اصفهان، دانشگاه اصفهان، 1388 ـ 1.
کاویانی، محمد، «تربیت اسلامی، گذر از اهداف کلی به اهداف رفتاری»، مجله پژوهش های میان رشته ای قرآن کریم، ش 3، 1388 ـ 2،
کشاورز، امیر و همکاران
کلینی، ثقةالاسلام، اصول کافی، ج 2،انتشارات اسلامیه، 1388
لاما و کاتلر، دالایی، هنر شادمانگی، ترجمه رفیعی، تهران، کتاب سرای تندیس، 1382.
مکارم شیرازی، ناصر، زندگی در پرتوی اخلاق، قم، سرور، 1377.
مکارم شیرازی، ناصر، یکصد و پنجاه درس زندگی، قم، ناشر امام علی، 1376.
مطهری، مرتضی، هدف زندگی، حزب جمهوری اسلامی، 1379
مظاهری، حسین، عوامل کنترل غرایز در زندگی انسان، تهران، ذکر، 1369.
موسوی زنجان‎رودی، مجتبی، ازدواج موقت و اثر آن در اصلاح جامعه، حافظ نوین، 1371.
نجفی قوچانی، محمدحسن، سیاحت شرق، شرکت به نشر، 1378.
نوری، نرگس،« عوامل مؤثر در شادکامی کارکنان شرکت فولاد مبارکه»، جامعه شناسی کاربردی، بهار1388
Arrindell, W. A,Heesink,J.Seij.J.A.(1999)."The Satisfacation With Life Scale (SWLS) :Ap-praisal with 1700 healthy young adult in the Netherlands".Personality and Individual Differences,26-815-826.
Argyle, M., Lu, L.The happiness of extraverts.Personality and individual differences. (1989).
Bourne,P.A.Morris,C. Eldemire-Shearer,D."Re-testing theories on the correlations of health status, life satisfaction and happiness".North American Journal of Medical Sciences, .(2010),2,7,311-319.
Clark, A. E. &Lelkes,L. "Let us pray: religious interactions in life satisfaction". PSE Working Papers , PSE (Ecolenormalesupérieure)، 2009.
Cummins, R.A., &Nistico, H، Maintaining life satisfaction: The role of positive cognitive bias. Journal of Happiness Studies(2002), 3, 37-69.
Diener, E. Guidelines for national indicators of subjective well ـ being and ill ـ being.Available online at www.wanumd.Edu/cgraham/courses/does/puaf69 ، (2005)
Diner,E,Oishi,S. &Lucas,R.E."Personality ,Culturesubjectivewell ـ being: Emotional and Cognitive evalution of life".Annual Review of psychology، (2003)، 54,403-425
Headey, B. Schupp, J. Tucci, I. Wagner, G.G . Authentic Happiness Theory Supported by Impact of Religion on Life Satisfaction: A Longitudinal Analysis with Data for Germany.The Journal of Positive Psychology، (2010) ,1 ,73.
Holder, M. D. Coleman,B. Wallace,J.M. "Spirituality, Religiousness, and Happiness in Children Aged 8–12 Years". Journal of Happiness Studies, (2010)، 11, 2,131-150.
Korff, S.C.Religious Orientation as a Predictor of Life Satisfaction Within the Elderly Population. doctoraldissertation,Walden University، (2006).
Lewis,C.A. Maltby,J. &Burkinshaw,S. "Religion and happiness: Still no association". Journal of Beliefs &Values, .(2000)، 21, 233–236.
Lima,C. &Putnam,P.D."'Religion, Social Networks,and Life Satisfaction."American Sociological Review,( 2010)، 75(6), 914–933.
Meyrs, D.The friends, funds, and faith of happy people، (2000).
MojtabaAghili and G. Venkatesh Kumar، Relationship between Religious Attitude and Happiness among Professional Employees، Journal of the Indian Academy of Applied Psychology,April 2008, Vol. 34, Special Issue, 66-69.
STEIN,h، Similarities & differences، (1999):Avalable:http///www.consequence.com
Veenhoven, R.، Happiness in nations, subjective appreciation of life in 56 nations 1946-1992. RISBO, Studies in Social and Cultural Transforation nr2. Erasmus University Rotterdam. Netherlands، (1984).

بازدید: 49

شیوه ارجاع به این مقاله: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

کجباف، محمدباقر، سجادیان، پریناز، کاویانی، محمد، انوری، حسن.(1390) رابطه سبک زندگی اسلامی با شادکامی در رضایت از زندگی دانشجویان شهر اصفهان. فصلنامه روان‌شناسی و دین، 4(4)، 61-74

APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

محمدباقر کجباف؛ پریناز سجادیان؛ محمد کاویانی؛ حسن انوری."رابطه سبک زندگی اسلامی با شادکامی در رضایت از زندگی دانشجویان شهر اصفهان". فصلنامه روان‌شناسی و دین، 4، 4، 1390، 61-74

APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

کجباف، محمدباقر، سجادیان، پریناز، کاویانی، محمد، انوری، حسن.(1390) 'رابطه سبک زندگی اسلامی با شادکامی در رضایت از زندگی دانشجویان شهر اصفهان'، فصلنامه روان‌شناسی و دین، 4(4), pp. 61-74

APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

کجباف، محمدباقر، سجادیان، پریناز، کاویانی، محمد، انوری، حسن. رابطه سبک زندگی اسلامی با شادکامی در رضایت از زندگی دانشجویان شهر اصفهان. روان‌شناسی و دین، 4, 1390؛ 4(4): 61-74

محل چاپ: ایران، قم	ناشر: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)
حوزۀ تخصصی: روان شناسی	اعتبار مجله: علمی و پژوهشی(ب)
زبان مجله: فارسی با چكیده انگلیسی	نوبت انتشار: فصل نامه
نوع انتشار: چاپی	هزینۀ بررسی و انتشار مقاله: دارد
نوع داوری: حداقل 2 داور، دوسویه‌ناشناس	زمان داوری: سه تا شش‌ماه
درصد پذیرش مقالات: 40%	دسترسی به مقاله‌ها: رایگان (تمام متن)
نوع مقالات: قابل انتشار: علمی - پژوهشی	نشانی الكترونیك: psyrm@qabas.net
مشابهت ياب: سميم نور

روان شناسی و دين

آرشیو شماره‌ها