روان‌شناسی و دین، سال هفدهم، شماره دوم، پیاپی 66، تابستان 1403، صفحات 71-86

    الگوی تحلیل مسیر روابط میان تصور از خود، تصور از خدا و رضایت از زندگی

    نوع مقاله: 
    پژوهشی
    نویسندگان:
    ✍️ احد امیدی / دانشجوی دکتری روان‌شناسی مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) / Omidi.ahad@gmail.com
    محمدناصر سقای بی‌ریا / استادیار گروه روان‌شناسی مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) / biria1390@gmail.com
    حمید رفیعی هنر / استادیار گروه اخلاق و معنویت پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی / hamidrafii2@gmail.com
    محمدرضا احمدی محمدآبادی / دانشیار گروه روان‌شناسی مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) / m.r.ahmadi313@gmail.com
    صفحه‌ها: 71-86 تاریخ دریافت: 1403/03/24 تاریخ پذیرش: 1403/06/16
    doi 10.22034/ravanshenasi.2024.2015876
    چکیده: 
    پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش واسطه‌ای «تصور از خدا» در رابطة «تصور از خود» و «رضایت از زندگی» صورت گرفته است. روش پژوهش از نوع «توصیفی - همبستگی» و جامعه آماری تمام دانش‌پژوهان مقطع کارشناسی ارشد مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی بودند که از بین آنان 153 نفر به روش «نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای» با واحد نمونه گروه کلاس انتخاب شدند. برای جمع‌آوری اطلاعات از سه پرسشنامه «تصور از خود» بک (BSCT)، «تصور از خدای» گرینوی (RSI)، و «رضایت از زندگی» داینر (SWLS) استفاده شد. اطلاعات به دست آمده از طریق الگو‌یابی معادلات ساختاری (SEM) با استفاده از رگرسیون چندگانه به شیوه سلسله مراتبی با بهره‌گیری از مراحل پیشنهادی بارون و کنی (1986)، تجزیه و تحلیل گردید. یافته‌های برآمده از تحلیل مسیر نشان داد متغیر «تصور از خدا» در رابطة میان «تصور از خود» و «رضایت از زندگی» نقش واسطه‌ای دارد. افزون بر آن تصور از خود به طور مستقیم پیش‌بینی مثبت و ضعیفی از رضایت از زندگی دارد، به طور غیر مستقیم از مسیر متغیرهای حضور و یاریگری خداوند پیش‌بینی مثبت و معنا‌داری بر روی رضایت از زندگی ارائه می‌دهد و از مسیر متغیر تصور منفی از خداوند، پیش‌بینی منفی بر روی رضایت از زندگی دارد. بنابراین نتایج حاکی از تحلیل مسیر، بیانگر معنا‌داری نقش واسطه‌ای تصور از خدا در رابطه میان تصور از خود و رضایت از زندگی بود.
    کلمات کلیدی: 
    تصور از خود
    تصور از خدا
    رضایت از زندگی
    Article data in English (انگلیسی)
    Title: 
    Path Analysis Model of the Relationships between Self-Concept, God-Conception and Life Satisfaction
    Abstract: 
    This study is conducted to investigate the role of "conception of God" in relation to "self-concept" and "life satisfaction". The research method is "descriptive-correlational" and the statistical population is all the M.A. degree students of Imam Khomeini Educational and Research Institute, among whom 153 students were selected by "cluster random sampling" method with the sample unit of classes. Three questionnaires were used to collect information: Beck “Self-concept” (BSCT), Greenway “God Conception” (RSI), and Diener “Life Satisfaction” (SWLS). The collected data, obtained through structural equation modeling (SEM), was analyzed using multiple regression in a hierarchical manner, and through the steps suggested by Baron and Kenny (1986). According to the results of the path analysis, "conception of God" plays a mediating role in the relationship between "self-concpet" and " life satisfaction." In addition, self-concept directly provides a positive and weak prediction of life satisfaction, and indirectly – considering parameters such as presence and God help – it provides a positive and meaningful prediction of life satisfaction; and considering the parameter of negative conception of God, it provides a negative prediction of life satisfaction. Therefore, the results of the path analysis indicate a meaningful mediating role for God conception in the relationship between self-concept and life satisfaction.
    Keywords: 
    self-image
    image of God
    life satisfaction
    • اصفهانیان، محمود و همکاران، 1396، «تدوین برنامه آموزشی شکر مبتنی بر مفهوم شکر اسلامی و بررسی کارآمدی آن بر رضایت از زندگی»، پژوهش‌نامه روان‌شناسی اسلامی، ش۱، ص۱۰۰-۱۳۲.
    • ایل بیگی، رضا و همکاران، 1397، «نقش سبک‌های مقابله‌ای و تنظیم هیجان در پیش‌بینی رضایت از زندگی»، مجله روانشناسی، علوم اجتماعی و علوم تربیتی، ش3، ص1 – 8.
    • برآبادی، حسین احمد، 1393، تدوین و بررسی اثربخشی الگوی مشاوره‌ای اسماء حسنی بر اصلاح تصور از خدا و کاهش استرس، اضطراب و افسردگی، پایان‌نامه دکتری، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه علامه طباطبایی.
    • پورسید آقایی، زهرا السادات، و همکاران، 1394، «تدوین الگوی مشاوره‌ای خودپنداره مبتنی بر مبانی انسان شناسی جوادی آملی و بررسی اثر بخشی آن بر تغییر خودپنداره»، رساله دکتری، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه علامه طباطبایی.
    • تمیمی آمدی، عبد الواحدبن محمد، 1410ق، غرر الحکم و درر الکلم، قم، دار الکتاب الإسلامی.
    • خاکساری، زهرا و زهره خسروی، 1391، «خدا؛ و تصور مثبت و منفی از او و رابطه آن با عزت نفس و سلامت روانی دانش آموزان»، روان شناسی و دین، ش2، ص83-98.
    • سالاروند، ابراهیم و همکاران، 1394، «نقش واسطه‌ای قدردانی معیار مرجع (شکرگزاری دینی) در رابطه بین قدردانی هنجار مرجع با رضایت از زندگی»، اسلام و پژوهش‌های روان شناختی، ش1، ص71-84.
    • شیخی، منصوره و همکاران، 1390، «مشخصه‌های روان سنجی مقیاس رضایت از زندگی»، اندیشه و رفتار روان شناسی بالینی، ش4 ص17–26.
    • صادقی، منصوره السادات و محمدعلی مظاهری، 1387، «والدین، خود و دیگران مهم: منابع تصور از خدا»، مجله علوم رفتاری، ش1، ص83–96.
    • غباری بناب، باقر و علی اکبر حدادی کوهسار، 1388، «رابطه اضطراب و افسردگی با تصویر ذهنی از خدا در دانشجویان»، علوم روانشناختی، ش31، ص297-314.
    • فیض آبادی، سلیمه وزهره خسروی، 1388، «مقایسه تصور از خدا و رضایت از زندگی در بین زنان خواهان طلاق و غیرخواهان طلاق شهرستان کاشان»، رویکردهای نوین آموزشی، ش2، ص1-10.
    • کاشفی، طیبه، و علی اکبر حدادی کوهساری، 1394، «پیش بینی رضایت از زندگی بر اساس تصور فرد از خدا در دانشجویان علوم پزشکی»، علوم روانشناختی، ش53، ص110-120.
    • مجلسی، محمدباقر، 1403ق، بحار الأنوار، بیروت، دارإحیاء التراث العربی.
    • نجات، آسیه و همکاران، 1393، «بررسی نقش تصور از خود در رابطه میان دلبستگی ادراک شده با سلامت روانی در دانشجویان»، مطالعات روانشناختی، ش4، ص73-99.
    • Adler, M. G., & Fagley, N. S, 2005, "Appreciation: Individual differences in finding value and meaning as a unique predictor of subjective well‐being", Journal of personality, No. 73(1), p. 79-114.‏
    • Baron, R. M., & Kenny, D. A, 1986, "The moderator-mediator variable distinction in social psychological research: Conceptual, strategic, and statistical considerations", Journal of Personality and Social Psychology, No. 51(6), p. 1173-1182.
    • Baumeister,R.F, 1997, "Identity,self-concept, and self-esteem: The self lost and found", In: R.Hogan & J.A. Johnson(Eds), Handbook of personality Psychology, p.681-710, San Diego,CA:Academic Press.
    • Beck, A.T. Steer, R.A. Epstein, N, 1992, "Selfconcept dimensions of clinically depressed and anxiety outpatients", Journal of clinical psychology, No. 4, p. 423-432.
    • Chang, L., McBride-Chang, C., Stewart, S., & Au, E, 2003, "Life satisfaction, self-concept, and family relations in Chinese adolescents and children", International Journal of Behavioral Development, No. 27(2), p. 182-189.‏
    • Diener, E, 2000, "Subjective well-being: The science of happiness and a proposal for a national index", American psychologist, No. 55(1), p. 34-43.‏
    • Diener, E., Emmons, R. A., Larsen, R. J., & Griffin, S, 1985, "The satisfaction with life scale", Journal of Personality Assessment, No. 49, p. 71-75.
    • Diener, E., Scollon, C. N., & Lucas, R. E, 2003, "The Evolving Concept of Subjective Well-Being: The Multifaceted Nature of Happiness", Advances in Cell Aging and Gerontology, No. 15, p. 187-219.
    • Feizabadi, S., & Khosravi, Z, 2009, "Comparison of the concept of God and life satisfaction in divorcing and non-divorcing couples in Kashan", Journal of Reaserch on Religion & Health, No. 4(2), p. 1-12.
    • Gibson, D. M, 1987, "Interaction and well-being in old age: Is it quantity or quality that counts?", The international journal of aging and human development, No. 24(1), p. 29-40.‏
    • Greenway, PH. Milne, L. C. & Clarke, V, 2003, "Personality variables, self – esteem and depression and an individual s perception of god", Journal of mental health, religion & culture. No. 6(1), p.45-58.
    • Grimes, C, 2008, "Chapter 2. God Image Research: A Literature Review", Journal of Spirituality in Mental Health, No. 9 (3-4), p. 11-32.
    • Judge, T. A, 2007, "Do the core selfevaluations moderate the relationship between subjective well-being and physical and psychological health?", Personality Individual Differences, No. 42, p. 1441-1452.
    • Judge, T. A., Erez, A., Bono, J. E., & Thoresen, C. J, 2003, "The core self- evaluations scale: Development of a measure", Personal Psychology, No. 56, p. 303-331.
    • Khosravi, Z. Feyzabadi, S, 2009, "Types of attachment and God’s image among divorce-seeking and non-divorce-seeking women of Kashan", Journal of New Thoughts on Education, No. 19, p. 37-54.
    • Kirkpatrick, l. A., & Shaver, P. R, 1992, "An attachment-theoretical approach to romantic love and religious belief", Society for Personality and Social Psychology, No. 18, p. 266-275.
    • Lawrence, R. T, 1997, "Measuring the Image of God: The God image inventory and the God image scales", Journal of Psychology and Theology, No. 25(2), p. 214-226.
    • Leung, J. P., & Leung, K, 1992, "Life satisfaction, self-concept, and relationship with parents in adolescence", Journal of Youth and adolescence, No. 21(6), p. 653-665.
    • McCullough, M. E.; Emmons, R. A.; Tsang, J, 2002, "The Grateful Disposition: A Conceptual and Empirical Topography", Journal of Personality and, Social Psychology, No.82, p. 112-127.
    • Miller, B. K., Zivnuska, S., & Kacmar, K. M, 2019, "Self-perception and life satisfaction", Personality and Individual Differences, No. 139, p. 321-325.
    • Mollazamani, A, 2008, "The effect of role-play training on improving self-concept in adolescents", International Journal of Behavioral Sciences, No, 2(1), p. 61-66.‏
    • Palacios, E. G., Echaniz, I. E., Fernández, A. R., & De Barrón, I. C. O, 2015, "Personal self-concept and satisfaction with life in adolescence, youth and adulthood", Psicothema, No. 27(1), p. 52-58.
    • Pargament, K. I, 1997, The psychology of religion and Guilford Press.
    • Pavot, W.; Diener, E, 2013, "Happiness Experienced: The Science of Subjective Well-being", in: Susan A. David, Ilona Boniwell, and Amanda Connley Ayers (Eds.), The Oxford Handbook Of Happiness, Oxford University Press, p. 134-154.
    • Sousa, L. & Lyubomirsky, S, 2001, "Life satisfaction", in: J. Worell (Ed), Encyclopedia at women and gender: Sex similarities and difference, p 667 – 676.
    • Wästlund, E., Norlander, T., & Archer, T, 2001, "Exploring cross-cultural differences in self-concept: A meta-analysis of the Self-Description Questionnaire–1", Cross-Cultural Research: The Journal of Comparative Social Science, No. 35(3), p. 280–302.
    • Willits, F. K., & Crider, D. M, 1988, "Religion, race and psychological well-being", Journal of the Scientific Study of Religion, No. 23, p. 351-362.
    • بازدید: 73
    شیوه ارجاع به این مقاله: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    امیدی، احد، سقای بی‌ریا، محمدناصر، رفیعی هنر، حمید، احمدی محمدآبادی، محمدرضا.(1403) الگوی تحلیل مسیر روابط میان تصور از خود، تصور از خدا و رضایت از زندگی. فصلنامه روان‌شناسی و دین، 17(2)، 71-86 https://doi.org/10.22034/ravanshenasi.2024.2015876

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    احد امیدی؛ محمدناصر سقای بی‌ریا؛ حمید رفیعی هنر؛ محمدرضا احمدی محمدآبادی."الگوی تحلیل مسیر روابط میان تصور از خود، تصور از خدا و رضایت از زندگی". فصلنامه روان‌شناسی و دین، 17، 2، 1403، 71-86

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    امیدی، احد، سقای بی‌ریا، محمدناصر، رفیعی هنر، حمید، احمدی محمدآبادی، محمدرضا.(1403) 'الگوی تحلیل مسیر روابط میان تصور از خود، تصور از خدا و رضایت از زندگی'، فصلنامه روان‌شناسی و دین، 17(2), pp. 71-86

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    امیدی، احد، سقای بی‌ریا، محمدناصر، رفیعی هنر، حمید، احمدی محمدآبادی، محمدرضا. الگوی تحلیل مسیر روابط میان تصور از خود، تصور از خدا و رضایت از زندگی. روان‌شناسی و دین، 17, 1403؛ 17(2): 71-86