سال يازدهم، شماره اول، پياپي 41، بهار 1397

رحيم ناروئي نصرتي / دانشيار گروه روان‌شناسي مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني ره   rnarooei@yahoo.com

دريافت: 16/02/1396 - پذيرش: 12/08/1396

چکيده

اين پژوهش، با هدف تبيين ارتباط نفس و بدن بر اساس منابع اسلامي، با تأکيد بر نظر ملاصدرا به همراه تحليلي روان‌شناختي انجام شد. بدين‌منظور، به منابع روان‌شناسي و اسلامي، به ويژه نظر ملاصدرا مراجعه گرديد. يافته‌ها به روش توصيفي ـ تحليلي تجزيه‌وتحليل گرديد. نتايج نشان داد که رابطه از طرف نفس با بدن، از سنخ رابطه سببي ـ مسببي مي‌باشد. اما تغييرات در بدن، به نحو سببيت، صرفاً نظام منسجم بدن را تغيير مي‌دهد، ولي سبب براي تغييرات رواني، ماهيت تعلقي نفس به بدن است، نه خود دگرگون‌سازي‌هاي بدني. دو سنخ رابطه وجود دارد: 1. رابطه سببي ـ مسببي که از طرف نفس به بدن اعمال مي‌شود؛ 2. رابطه از نوع همراهي و همبستگي که از طرف بدن با نفس بر قرار است. بنابراين، رابطه نفس و بدن بر اساس منابع اسلامي، به ويژه از نظر ملاصدرا، تعاملي نيست، بلکه سببي ـ مسببي از طرف نفس به بدن و همبستگي از طرف بدن با نفس مي‌باشد.

کليدواژه‌ها: نفس، بدن، ماهيت تعلقي، رابطه سببي ـ مسببي، رابطه همبستگي، ارتباط نفس و بدن.