سال يازدهم، شماره چهارم، پياپي 44، زمستان 1397

حميد رفيعي‌هنر / دکتري روان‌شناسي عمومي، پژوهشگر پژوهشگاه قرآن و حديث، گروه روان‌شناسي اسلامي    hamidrafii2@gmail.com
‌دريافت: 10/04/1397 - پذيرش: 17/09/1397
چکيده
«سلامت روان»، مفهومي روان‌شناختي است که مورد توجه پژوهش‌هاي ديني قرار گرفته است. هدف اين پژوهش، ارائه يک مدل مفهومي در سلامت روان از طريق شناسايي و بررسي مفاهيم مرتبط به حوزه سلامت و مرض در منابع اسلامي بود که با روش تحليل مفهومي ـ محتوايي انجام شد. ده مفهوم مرتبط شناسايي شد. براي مقايسه بين مفاهيم، ابتدا هر يک از آنها در هفت شاخص تحليل شد، سپس ارتباط آنها مورد بررسي قرار گرفت. در نهايت، با شناسايي عناصر کليدي، مدل پيشنهادي سلامت روان ارائه شد. يافته‌ها نشان داد که از تحليل و ارتباط‌شناسي پنج مفهوم حوزه سلامت و شش مفهوم حوزه بيماري، سه عنصر کليدي «توانمندي»، «معيارپذيري توحيدي»، و «سازش‌پذيري توحيدي» به ‌دست مي‌آيد که از ترکيب دو عنصر اخير، با محوريت توانايي؛ به چهار سنخ در سلامت مي‌توان دست يافت که عبارتند از: «عدم سلامت»، «سلامت ناکامل»، «سلامت»، و «سلامت کامل». هر يک از سنخ‌ها با بخشي از مفاهيم اسلاميِ حوزه سلامت و بيماري قابل تبيين خواهند بود.
کليدواژه‌ها: سلامت روان، عافيت، بلا، اختلال، روان‌شناسي اسلامي، مدل مفهومي.