سال سيزدهم، شماره دوم، پياپي 50، تابستان 1399
علي مصباح / دانشيار گروه فلسفة مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام‌خميني ره a-mesbah@qabas.net
* علي ابوترابي / استاديار گروه روان‌شناسي مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام‌خميني ره aliabootorabi@yahoo.com
دريافت: 17/01/1397 ـ پذيرش: 15/07/1397
چكيده
اين پژوهش، ضمن شرح روش تجربي در روان‌شناسي معاصر و بيان كاستي‌ها، محدوديت‌ها و امتيازات آن، به تبيين نقش و جايگاه آن در روان‌شناسي اسلامي مي‌پردازد. اين پژوهش، به روش توصيفي ـ تحليلي و با گردآوري کتابخانه‌اي با مراجعه به منابع معتبر روان‌شناختي و اسلامي و شيوه‌هاي عقلاني به انجام رسيده است. يافته‌ها نشان داد اولاً، روش تجربي که مبتني بر يافت‌هاي حسي مي‌باشد، تنها يکي از راه‌هاي شناخت براي انسان مي‌باشد و براي دستيابي به واقعيت‌هاي رواني انسان، سه روش ديگر وجود دارد که عبارتند از: روش شهودي، روش وحياني و روش عقلاني. ثانياً، انسان از لحاظ روان‌شناختي، موجود چندبُعدي است که بررسي هرکدام از ابعادش روش ويژه خود را مي‌طلبد. با توجه به ماهيت انسان و اينکه به‌شدت با محسوسات انس مي‌گيرد و دست‌کم در زندگي روزمره به‌شدت بر يافته‌هاي حسي متکي است در منابع اسلامي نيز به تجربه يافته‌هاي حسي اهميت داده شده است. در برخي موضوعات که پژوهشگر به وسيلة ساير روش‌ها به واقع‌نمايي اطمينان‌بخش نرسد، روش تجربي مي‌تواند ميزان واقع‌نمايي را افزايش دهد. بنابراين روش تجربي در کنار سه روش عمدة ديگر از روش‌هاي اساسي در بررسي سازمان‌يافتگي‌هاي روان‌شناختي، پايه‌هاي زيرين و نمودهاي رفتاري آن مي‌باشد.
کليدواژه‌ها: روان‌شناسي اسلامي، روش‌هاي تحقيق، تجربه‌گرايي و روش تجربي.