سال سيزدهم، شماره سوم، پياپي 51، پاييز 1399

ابوالقاسم بشيري / استاديار گروه روان‌شناسي، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني ره    bashiri@qabas.net
حميد رفيعي‌هنر / استاديار پژوهشكدة اخلاق و معنويت، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامي    hamidrafii2@gmail.com
* سعيد سالاري مقدم / دانشجوي دكتري روان‌شناسي، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني ره    saeedsalari110@gmail.com
دريافت: 02/02/1398 ـ پذيرش: 28/06/1398

چکيده
هدف اين پژوهش، ساخت پرسش‌نامه انسان کامل، بر اساس الگوي انسان کامل، در منابع اسلامي بود. روش تحقيق، به دو شيوه توصيفي و پيمايشي بود. براي سنجش روايي محتوايي اين پرسش‌نامه، در دو مرحله ابتدا از شاخص روايي محتوا (CVI)، براي بررسي مؤلفه‌ها و خرده‌مؤلفه‌ها و نسبت روايي محتوا(CVR)، براي بررسي گويه‌ها مطابق با نظر کارشناسان متخصص، در امور ديني و روان‌شناسي استفاده شد. نتيجه بررسي روايي سازه، به شيوه تحليل عاملي با ارزش ويژه بيش از 3/0، استخراج 6 عامل با بار عاملي بالاتر از 3/0 بود که در مجموع، 425/35 درصد واريانس کل پرسش‌نامه را تبيين کردند. عوامل به‌دست‌آمده عبارت‌ بودند از: عامل اتکا به خدا، قناعت‌ورزي، خداباوري، خودمهارگري، جامعه‌گرايي و شجاعت. براي بررسي اعتبار پرسش‌نامه، ضريب آلفاي کرونباخ، در دو مرحله آزمايشي و نهايي به ترتيب، 859/0 و 856/0 و ضريب آلفاي عوامل پنج‌گانه، همگي بالاتر از 642/0 بود. همبستگي بين دونيمه پرسش‌نامه نيز برابر با 58/0 بود. از اين پرسش‌نامه، مي‌توان در سنجش ويژگي‌هاي مثبت و متعالي انسان و پژوهش در حوزه روان‌شناسي مثبت‌گرا، همچنين، کار در محيط‌هاي تربيتي براي خودشناسي و تشخيص ميزان نزديکي به کمال استفاده کرد.
کليد‌واژه‌ها: انسان کامل، فضيلت‌ها، روان‌شناسي‌مثبت، تحليل عاملي، کمال.