سال پانزدهم، شماره اول، پياپي 57، بهار 1401، ص 63-78
مينو يکي‌تا/ دانشجوي کارشناسي ارشد روان‌شناسي عمومي، دانشگاه آزاد اسلامي واحد ورامين پيشوا yekitaminoo@gmail.com
* ناصر آقابابائي/ استاد‌يار گروه رفتاري، پژوهشکده تحقيق و توسعه علوم انساني، سازمان مطالعه و تدوين کتب دانشگاهي در علوم اسلامي و انساني (سمت) naseragha@gmail.com
مريم بهنام مرادي/ دکتري روان‌شناسي سلامت، دانشگاه آزاد اسلامي واحد ورامين پيشوا
دريافت: 12/03/1398 ـ پذيرش: 05/06/1398
چکيده
در اين پژوهش، ضمن معرفي الگوي جديدي از جهت‌گيري ديني، با نام «جهت‌گيري ديني چرخشي»، نقش تعهد و تأمل ديني و سه‌گانة تاريک شخصيت (يعني خودشيفتگي، ماکياول‌گرايي، و جامعه‌ستيزي)، در پيشبيني بنيانهاي اخلاقي، گروهي از دانشجويان بررسي شد. 190 دانشجوي در دسترس به‌عنوان نمونه انتخاب شدند و به «پرسش‌نامة بنيانهاي اخلاقي»، «مقياس دوازده کثيفِ سه‌گانة تاريک شخصيت»، و «پرسش‌نامة جهت‌گيري ديني چرخشي» پاسخ دادند. روش پژوهش حاضر، توصيفي از نوع همبستگي است. يافته‌هاي پژوهش نشان داد که بنيان اخلاقي انصاف/ مقابله به مثل، توسط جهت‌گيري ديني اجتماعي و بنيان اخلاقي قدرت/ احترام، توسط جهت‌گيري‌هاي ديني مرکزيت و نفع و بنيان اخلاقي پاکي، توسط جهت‌گيري‌هاي ديني مرکزيت، نفع، و شک و رگۀ شخصيتي جامعه‌ستيزي، توانست بنيان اخلاقي انصاف را پيشبيني مي‌کنند. جهت‌گيري ديني مرکزيت، با رگه‌هاي شخصيتي جامعه‌ستيزي و ماکياول‌گرايي، رابطة منفي داشت. بين جهت‌گيري ديني شخصي و رگۀ شخصيتي جامعه‌ستيزي، رابطة منفي وجود داشت. جهت‌گيري ديني اجبار، با رگۀ شخصيتي جامعه‌ستيزي رابطة مثبت داشت. اين يافته‌ها، حاکي از ارتباط پيچيدة اخلاق دينداري، و شخصيت است.
کليدواژه‌ها: بنيانهاي اخلاقي، تعهد و تأمل ديني، سه‌گانه تاريک شخصيت.