بازشناسي عناصر اساسي (ماهيت‌ساز) روان‌شناسي اسلامي در پژوهش‌هاي چهل سال اخير ايران: تحليل محتواي كيفي

  • warning: Missing argument 1 for t(), called in D:\WebSites\nashriyat.ir\themes\tem-nashriyat\upload_attachments.tpl.php on line 15 and defined in D:\WebSites\nashriyat.ir\includes\common.inc on line 962.
  • warning: htmlspecialchars() expects parameter 1 to be string, array given in D:\WebSites\nashriyat.ir\includes\bootstrap.inc on line 869.
سال پانزدهم، شماره چهارم، پياپي 60، زمستان 1401، ص 49-70

* حجت‌اله صفري/ دانشجوي دکتري روان‌شناسي مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره)     h.a.safaripsy@gmail.com
حميد رفيعي‌هنر/ استاديار گروه اخلاق پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامي    hamidrafii2@gmail.com
دريافت: 24/02/1400 ـ پذيرش: 24/07/1400

چکيده

پژوهش حاضر با هدف بررسي چيستي و کشف عناصر اصلي روان‌شناسي اسلامي در پژوهش‌هاي منتشرشده در ايران از سال 1359 تا 1399 انجام شده است. بدين‌منظور، مقالات علمي، کتاب‌ها و مصاحبه‌هاي مکتوبي که به بررسي و نظريه‌پردازي در حوزه روان‌شناسي اسلامي پرداخته‌اند، جمع‌آوري و پالايش شد و در نهايت 35 مقاله، 10 کتاب و 13 مصاحبه مکتوب گرد آمد. اين منابع از لحاظ ارتباط مستقيم با سؤال و هدف پژوهش انتخاب گرديدند. به علت گستردگي و پراکندگي مستندات موجود در خصوص روان‌شناسي اسلامي، داده‌هاي جمع‌آوري‌شده به روش «تحليل محتواي کيفي» در سه مرحله «رمزگذاري باز»، «رمزگذاري محوري» و «رمزگذاري انتخابي» تجزيه و تحليل گرديد. در مرحله رمزگذاري باز، ابتدا 115 رمز استخراج شد که پس از تلخيص و يکپارچه‌سازي، 47 رمز که با ساير رمزها همپوشاني نداشت، کشف گرديد. در مرحله رمزگذاري محوري، رمزهاي به‌دست‌آمده از مرحله قبل، دسته‌بندي شد و 16 رمز به دست آمد. در نهايت، رمزهاي محوري در چهار رمز انتخابي «تعريف»، «روش»، «موضوع» و «اهداف» جاي گرفت. اين رمزهاي انتخابي نيز با عنوان «عوامل رکني روان‌شناسي اسلامي» و در ذيل اين عنوان که از آن به «مقوله هسته‌اي» ياد مي‏شود، قرار گرفت.
کليدواژه‌ها: روان‌شناسي اسلامي، علم ديني، عوامل رکني، تحليل محتوا، روش کيفي، رمزگذاري.
سال انتشار: 
1401
شماره مجله: 
60
شماره صفحه: 
49