محسن کريمي قدوسي/ دانشجوي دکتراي تفسير و علوم قرآن مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره) mohsenak65@gmail.com
* اسماعيل سلطاني بيرامي 
/ استاديار گروه تفسير و علوم قرآن مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره) soltani@qabas.net
دريافت: 22/06/1401 ـ پذيرش: 04/10/1401
چکيده
آيت‌الله مصباح يزدي با ارائه طرحي از ساختار نفس انسان، جايگاه انفعالات را در ميان ديگر ابعاد وجودي او بيان کرده است. پژوهش حاضر قصد دارد با تکيه بر شواهد قرآني، نظريه ايشان را مستدل سازد. روش گردآوري اطلاعات «کتابخانه‌اي» است. حل مسئله نيز با شيوه توصيفي ـ تحليلي انجام شده و با توجه به منبع، روش «تفسير موضوعي قرآن» ملاک عمل قرار گرفته است. طبق بررسي انجام شده ايشان معتقد است: انفعالات بر نفس انسان عارض مي‌شود، نه جسم او، البته نه به اين معنا که يکي از ابعاد سه‌گانه نفس و در عرضِ معرفت، محبت و قدرت باشد، بلکه جزو فروع بُعد محبت و در لايه‌اي سطحي‌تر از آن قرار دارد. با توجه به تعابير دقيق قرآن در توصيف حالات دروني انسان، ويژگي‌هايي را مي‌توان استنباط کرد که از برايند آنها مرزبندي روشني ميان انفعالات و ديگر زواياي به هم پيوسته وجود او مشخص مي‌گردد. اين شناسه‌ها شامل نفساني بودن، عارضي بودن، واکنشي بودن، موقتي بودن، نمايان بودن، مبتني بودن بر اميال اصيل و مؤثر بودن در فرايند انگيزش مي‌شود.
کليدواژه‌ها: ابعاد نفس، انفعالات، جايگاه انفعالات، آيت‌الله مصباح يزدي، قرآن کريم.
بررسي مستندات قرآني ديدگاه آيت‌الله مصباح يزدي درباره جايگاه انفعالات در نفس انسان*
سال پانزدهم، شماره چهارم، پياپي 60، زمستان 1401، ص 103-122
سال انتشار:
1401
شماره مجله:
60
شماره صفحه:
103