Ravanshenasi Wa Din, Volume 4, Issue 3, No 15, Year 2025 , Pages 97-127
Emotional Intelligence, Its History and Approaches in the View of Religion and Psychology
Article Type:
Research
Writers:
Rahim Mirderikvandi
/ Assistant professor of Psychology Department, Imam Khomeini Education and Research Institute. / mirdirikvandi@iki.ac.ir
/ Assistant professor of Psychology Department, Imam Khomeini Education and Research Institute. / mirdirikvandi@iki.ac.irAbstract:
The present paper tries to theoretically study emotional intelligence in the light of the view of Islam and psychology, using a religious-scientific approach. In order to better understand the discussion and enrich it, first emotional intelligence and its types and history have been discussed and then emotional intelligence has been thoroughly studied through a descriptive – analytical method. The paper compares between emotional intelligence and cognitive intelligence and reviews the methods used for measuring emotional intelligence. Finally, it examines the approaches to emotional intelligence in the light of the view of Islam and psychology, using content analysis of religious texts and reasonable inference. The paper concludes that even if emotional intelligence is regarded as one of the new issue in psychology, it is, according to Islam, grouped under the heading of reason and its rules and so it is not considered as a new issue.
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :هوش هیجانی، پیشینه و رویکردها از نگاه دین و روانشناسی
Abstract:
هدف مقاله حاضر این است که با رویکردی علمی – دینی و به روش نظری، هوش هیجانی را از نگاه روان شناسی و اسلام، بررسی و مطالعه کند. برای فهم بهتر و غنای بیشتر بحث ابتدا هوش شناختی، تاریخچه و انواع آن مطرح و سپس به روش توصیفی - تحلیلی هوش هیجانی، به صورت مفصل بررسی شده است. در ادامه به مقایسه هوش هیجانی و هوش شناختی و شیوه های سنجش و اندازه گیری هوش هیجانی پرداخته می شود. در بخش پایانی، درباره رویکردهای هوش هیجانی از دیدگاه روان شناسی و اسلام به روش تحلیل متون دینی و استنباط عقلی، بحث و بررسی، صورت گرفته است. نتیجه نهایی این است که حتی اگر بپذیریم که هوش هیجانی در روان شناسی، موضوع تازه ای است، از دیدگاه اسلام چیز جدیدی شمرده نمی شود و زیرمجموعه ای از عقل و احکام آن است.
Keywords:
References:
- ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1418ق.
- استیو، هین، هوش هیجانی برای همه، ترجمه رویا کوچک انتظار و مژگان موسوی شوشتری، تهران، تجسم خلاق، 1384.
- افروز، غلامعلی و کامبیز کامکاری، مبانی روان شناختی هوش و خلاقیت؛ تاریخچه، نظریه ها و رویکردها، تهران، دانشگاه تهران، 1387.
- آمدی تمیمی، عبدالواحد، غررالحکم و دررالکلم، بیروت، موسسه اعلمی مطبوعات، 1407ق.
- برادبری، تراویس و جین گریوز، آزمون هوش هیجانی، ترجمه مهدی گنجی، تهران، ساوالان، 1384.
- ـــــ، هوش هیجانی(مهارت ها و آزمونها)، ترجمه مهدی گنجی، تهران، ساوالان، 1384.
- ـــــ، EQ چیست و چرا مهم تر از IQ است، ترجمه هادی ابراهیمی، تهران، نسل نو اندیش، 1387.
- جعفری، اباذر، مفهوم عقل در کتاب العقل و الجهل اصول کافی با تاکید بر شرح ملاصدرا، پایان نامه کارشناسی ارشد، الهیات و معارف، موسسه امام حمینی(ره)، 80 - 1379.
- حسینی، سیدحسین، رسالت عقل از دیدگاه قرآن، پایان نامه کارشناسی ارشد، الهیات و معارف اسلامی، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، 1379.
- الدر، هری، چگونه هوش خود را افزایش دهید؟، ترجمه فرشاد نجفی پور، تهران، نسل نواندیش، 1382.
- رمضانی، ولی اله و محمدحسین عبدالهی، «بررسی ارتباط هوش هیجانی با بروز و مهار خشم در دانشجویان»، فصل نامه روان شناسی، ش 37، بهار 1385، ص 84-66.
- سانتراک، جان دبلیو، زمینه روان شناسی، ترجمه مهرداد فیروزبخت، چ دوم، تهران، رسا، 1385.
- سلامی، محسن، رابطه عقل و قلب در قرآن، پایان نامه کارشناسی ارشد، الهیات و معارف، موسسه آموزشی و پژوهشی حمینی(ره)، 1378.
- سیاروچی، ژوزف و همکاران، هوش عاطفی در زندگی روزمره، ترجمه اصغر نوری و حبیب الله نصیری، چ دوم، اصفهان، نشر نوشته، 1384.
- شیخ الاسلامی، سیدحسین، گفتار امیرالمومنین(ترجمه غررالحکم)، چ چهارم، قم، انصاریان، 1378.
- الصالح، صبحی، نهج البلاغه، بیروت، بی نا، 1387ق.
- طباطبایی، محمدحسین، تفسیر المیزان، بیروت، موسسه اعلمی مطبوعات، 1417ق.
- عبدی، حمزه، «هوش هیجانی»، حدیث زندگی، ش 7، مهر و آبان 1381، ص 71-66.
- عزیزی، عباس، نهج البلاغه موضوعی، تهران، صلاة، 1380.
- فاطمی، سیدمحسن، هوش هیجانی، تهران، سارگل، 1385.
- قمی، شیخ عباس، سفینه البحار، تهران، اسوه، 1416 ق.
- کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ترجمه و شرح محمدباقر کمره ای، تهران، اسوه، 1372.
- گلمن، دانیل، هوش هیجانی، ترجمه نسرین پارسا، تهران، رشد، 1380.
- گیتونی، منصف و وست ایوبری، هویت و هوش هیجانی، ترجمه پریچهر به کیش (طوبی)، تهران، انجمن اولیا و مربیان، 1385.
- مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، چ دوم، بیروت، موسسه وفاء، 1403ق.
- محمدعلیزاده، محمدرضا، نقش عقل در اجتهاد، پایان نامه کارشناسی ارشد، الهیات و معارف، موسسه آموزشی و پژوهشی امام حمینی(ره)، 1378.
- محمدی ری شهری، محمد، خردگرایی در قرآن و حدیث، ترجمه مهدی مهریزی، قم، دارالحدیث، 1378.
- ـــــ، علم و حکمت در قرآن و حدیث، ترجمه عبدالهادی مسعودی، قم، دارالحدیث، 1379.
- ـــــ، منتخب میزان الحکمه، چ سوم، قم، دارالحدیث، 1381.
- ـــــ، میزان الحکمه با ترجمه فارسی، ترجمه حمیدرضا شفیعی، ویرایش دوم، چ هشتم، قم، دارالحدیث، 1386.
- ـــــ، میزان الحکمه، قم، دارالحدیث، 1375.
- موحد، فریناز، بررسی تطبیقی عقل و هوش در قلمرو روان شناسی و تعلیم و تربیت، پایان نامه کارشناسی ارشد، روان شناسی تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران، 75- 1374.
- موسوی همدانی، سید محمدباقر، ترجمه تفسیر المیزان، قم، انتشارات اسلامی، 1364.
- مهدی زاده، حسین، بررسی جایگاه عقل در تربیت از دیدگاه امام موسی کاظم(ع) در روایت هشام بن حکم، پایان نامه کارشناسی ارشد، علوم تربیتی، موسسه آموزشی و پژوهشی امام حمینی(ره)، 1377.
- میردریکوندی، رحیم، مقایسه هوش، هوش هیجانی و عقل از دیدگاه روان شناسی و منابع اسلامی وساخت مقیاس سنجش عقل، پایان نامه دکتری، روان شناسی تربیتی، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، 1380
- ناصری، اسماعیل، بررسی مفهوم و مولفه های هوش معنوی و ساخت ابزاری برای سنجش آن در بین دانشجویان دانشگاه علامه طباطبایی در سال 87-1386، پایان نامه دکتری، روان شناسی، دانشگاه علامه طباطبایی، 1387.
- نجفی، هادی، موسوعه احادیث اهل بیت(ع)، بیروت، دار احیا التراث العربی، 1423 ق.
- نوریان، مهدی، «هوش هیجانی»، اصلاح و تربیت، ش 108، بهمن1382، ص 12-9 و ش 109، اسفند،ص 24-20.
- تاریخچه هوش هیجانی، ارائه شده در سایت: www.Parsei.Com/history.htm ، 1385.
- هوش هیجانی را بشناسیم، ارائه شده در سایت: www.E-Hoom.com/Magazine ، 1385.
- هوش عاطفی، ارائه شده در سایت: www.Imi.ir/tadbir/tadbir-166 ، 1385.
- هوش هیجانی و هوش عمومی، ارائه شده در سایت: www.parsei.com/passage.htm ، 1386.
- شریفی، پرویز، هیجان در ذهن، ارائه شده در سایت: www.magiran.com/npview.asp?ID=1076610 ، 1386
- علم الهدایی، سیدحسن، هوش هیجانی و زندگی خانوادگی، ارائه شده در سایت: www.Iranhealers.com ، 1385.
- Aggarwal, J. C., Essential of Educational Psychology, New Delhi, Vikas Publishing House PVT LTD, 1998.
- Atkinson, L. et al., Introduction to Psychology, USA, Harcourt Brace Jovanovich Publishers (HBJ), 1983.
- Ciarrochi, J. et al., Emotional Intelligence in everyday life, New York, Psychology Press, 2001.
- Colman, M. A., A Dictionary of Psychology, UK & USA, Oxford University Press, 2003.
- Corsini, J. R., The Dictionary of Psychology, UK and USA, Taylor & Francis Group, 1999.
- Gardner, H., The mind's New Science A History of the Cognitive Revolution, New York, Basic Books, INC. Publishers, 1985.
- _____, Are there additional intelligence? The case of naturalistic, spiritual and existential intelligence, NewYork, Upper Saddle River, NJ: Prentice - Hall, 1998.
- Goleman, D., Emotional Intelligence why it can matter more than IQ, London, Bloomsbury Publishing PLC, 1995.
- Hornby, A. et al., Oxford advanced learner's dictionary of Current English, 7th edition, London, Oxford University press, 2005.
- Reber, A. & E. Reber, The Penguin Dictionary of Psychology, Third edition, London, Penguin Books, 2001.
- Reber, S. et al., The Penguin Dictionary of Psychology, Third edition, London & NewYork, Penguin Books, 2001.
- Reber, S. A., Dictionary of Psychology, Tehran, Roshd press, 1368.
- Strenberg, R., Wisdom its Nature, Origins, and Development, New York, Combridge University Press, 1992.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
Mirderikvandi, Rahim.(2025) Emotional Intelligence, Its History and Approaches in the View of Religion and Psychology. Ravanshenasi Wa Din, 4(3), 97-127
Rahim Mirderikvandi."Emotional Intelligence, Its History and Approaches in the View of Religion and Psychology". Ravanshenasi Wa Din, 4, 3, 2025, 97-127
Mirderikvandi, R.(2025) 'Emotional Intelligence, Its History and Approaches in the View of Religion and Psychology', Ravanshenasi Wa Din, 4(3), pp. 97-127
