Ravanshenasi Wa Din, Volume 9, Issue 3, No 35, Year 2025 , Pages 29-50
The Effectiveness of Islamic Hope Therapy on the Subjective Well-being of the People with Multiple Sclerosis Compared with Snyder Hope Therapy
Article Type:
Research
Writers:
✍️ Mobin Salehi / PhD student of general psychology, University research areas / mobinsalehi@yahoo.cim
Masuod Jan bozorgi / Psychology group associate professor, University research areas / janbo@rihu.ac.ir
Seyed kazem Rasoul Zade Tabatabaie / Psychology associate professor, Tarbiat Modarres University / rasoolza@modares.ac.ir
Abstract:
The present paper aims at analyzing the effectiveness of Islamic hope therapy on the subjective well-being of the women with MS and compering its effectiveness with Snyder hope therapy. In order to compare the two treatments, the experimental research of three groups through pre-test, post-test and follow-up has been conducted; Islamic hope therapy experimental group; Snyder hope therapy experimental group and control group. The statistical population is the people with MS of MS society of Qom. Each group consisting of 12 people attended 8 sessions every week and each session lasted 120 minutes. The dependent variable was the subjective well-being which was assessed in three stages by using two scales: happiness scale and life satisfaction scale. The statistical analysis shows that the both treatments have significantly (P
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :تأثیر امیددرمانگری اسلامی بر بهزیستی فاعلی افراد مبتلا به مالتیپل اسکلروسیس و مقایسه آن با امیددرمانگری مبتنی بر نظریه اسنایدر
Abstract:
هدف این پژوهش، بررسی تأثیر امیددرمانگری اسلامی بر بهزیستی فاعلی زنان مبتلا به ام اس و مقایسه تأثیر آن، با امیددرمانگری اسنایدر بود. برای مقایسه دو سبک درمان، پژوهش آزمایشی سه گروهی با پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری به کار گرفته شد: گروه آزمایش امیددرمانگری اسلامی؛ گروه آزمایش امیددرمانگری اسنایدر؛ گروه گواه. جامعه آماری افراد مبتلا به ام اس در انجمن ام اس قم بودند. تعداد شرکت کنندگان هر گروه 12 نفر بود و مداخله در 8 جلسه هفتگی 120 دقیقه ای صورت گرفت. متغیر وابسته بهزیستی فاعلی بود که با استفاده از دو مقیاس شادکامی و رضایت از زندگی، در سه مرحله بررسی گردید. تحلیل آماری نشان داد که هر دو روش درمانی، به طور معنادار (05/0 >P ) بهزیستی فاعلی بیماران مبتلا به ام اس را افزایش داده اند، اما تفاوت معناداری میان دو روش درمانگری یافت نشد. نتایج این پژوهش نشان داد که با استفاده از امیددرمانگری اسلامی، می توان نتایجی قابل مقایسه با امیددرمانگری اسنایدر انتظار داشت.
References:
- آذربايجاني، مسعود، 1382، تهيه و ساخت آزمون جهت‌گيري مذهبي با تکيه بر اسلام، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
- آقابابايي، ناصر و همكاران، 1388، «معنويت و احساس شخصي رواندرستي در دانشجويان و طلاب»، علوم روان‌شناختي، ش 31، ص 360-372
- ابن أبي الحديد، عبد‌الحميد بن هبة الله، 1404ق، شرح نهج‌البلاغه، قم، مكتبة آية‌الله المرعشي النجفي.
- ابن‌طاووس، على‌بن موسى، 1411ق، مهج الدعوات و منهج العبادات، محقق/ صحح: ابوطالب كرمانى و محمدحسن محرر، قم، دار الذخائر.
- انصاري، حسن، 1395، طراحي روش درمان شناختي- رفتاري با رويکرد اسلامي و مقايسه اثربخشي آن با درمان شناختي- رفتاري آبرامويتز بر مبتلايان به OCD، پايان‌نامه دکتري روان‌شناسي عمومي، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
- بهراميان، جاسم و همكاران، 1393، «تأثير گروه‌درماني مبتني بر رويکرد اميددرماني بر ميزان افسردگي بيماران مبتلا به مولتيپل اسکلروزيس»، پژوهش توانبخش در پرستاري، ش 1، ص 12-22.
- بهشتي، سعيد و همكاران، 1389، «معنا و مؤلفه‌هاي اميدواري در متون اسلامي و روان‌شناسي مثبت‌گرا»، دانشور رفتار، تربيت و اجتماع، ش 45، ص 150-170.
- بياني، علي‌اصغر و همكاران، 1386، «اعتبار و روايي مقياس رضايت از زندگي (SWLS)»، روان‌شناسان ايراني، سال يازدهم، ش 3، ص 259-265.
- پرچم، اعظم و همكاران، 1390، «بررسي تطبيقي نااميدي در نظريه اسنايدر و قرآن کريم»، مطالعات اسلامي: علوم قرآن و حديث، 3/87، ص 83-108.
- پسنديده، عباس و همكاران، 1391، «پايه نظري رضامندي از ديدگاه اسلام»، روان‌شناسي دين، ش 4، ص 85-104.
- جان‌بزرگي، مسعود، 1378، اثربخشي روان‌درمانگري کوتاه‌مدت، آموزش خودمهارگري، با و بدون جهت‌گيري مذهبي بر مهار اضطراب و تنيدگي، پايان‌نامه دکتري روان‌شناسي، تهران، دانشگاه تربيت مدرس.
- خليليان شلمزاري، محمود و همكاران، 1392، «ساخت و روايي‌سنجي مقياس اميد بر اساس منابع اسلامي»، روان‌شناسي و دين، سال ششم، ش 1، ص 59-76.
- رسولي، محسن و همكاران، 1392، «تأثير اميددرماني گروهي بر کيفيت زندگي بيماران مبتلا به مولتيپل اسکلروزيس»، روان‌پرستاري، ش 1، ص 54-56.
- سالاري‌فر، محمدرضا، 1393، طراحي زوج‌درماني شناختي‌رفتاري مبتني بر متون اسلامي و مقايسه کارآمدي آن با زوج‌درماني شناختي- رفتاري توسعه‌يافته در افزايش رضايت زناشويي، پايان‌نامه دکتري روان‌شناسي عمومي، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
- ستوده اصل، نعمت و همكاران، 1389، «مقايسه دو روش دارودرماني و اميددرماني بر ابعاد کيفيت زندگي بيماران مبتلا به فشار خون اساسي»، روان‌شناسي باليني، سال پنجم، ش 1، ص 27-34.
- صالحي، مبين و همكاران، (زير چاپ)، «الگوي اميد بر اساس منابع اسلامي و ساخت پروتکل درماني آن»، اسلام و پژوهش‌هاي روان‌شناختي.
- صالحي، مبين، 1393، «اميدمحوري و نقش آن در پيشرفت با توجه به آيات و روايات و روان‌شناسي»، در: مجموعه مقالات نخستين همايش ملي الگوي اسلامي ايراني پيشرفت با موضوع «پيشرفت از منظر قرآن و حديث»، قم، مدرسه امام خميني.
- ـــــ ، 1395، طراحي مداخله اميددرمانگري اسلامي و مقايسه تأثير آن با اميددرمانگري اسنايدر بر بهزيستي فاعلي افراد مبتلا به مولتيپل اسکلروسيس، پايان‌نامه دکتري روان‌شناسي، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
- عابديني، الهه و همكاران، 1395، «اثربخشي گروه‌درماني مبتني بر رويکرد اميد بر اميد و افسردگي زنان مبتلا به بيماري ام.اس»، روان‌شناسي باليني، سال هشتم، ش 2، ص 1-11.
- عبدي، حمزه، 1394، طراحي الگوي تنظيم رغبت بر اساس آموزه زهد اسلامي و تأثير آن بر کاهش اضطراب در مقايسه با درمان شناختي- رفتاري، پايان‌نامه دکتري روان‌شناسي عمومي، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
- قزلسفلو، مهدي و مهرنوش اثباتي، 1390، «گروه درماني اميدمحور بر بهبود كيفيت زندگي مردان مبتلا به اچ آي وي مثبت»، انديشه و رفتار، ش 22، ص 89-96.
- كليني، محمدبن يعقوب، 1407ق، كافي، تهران، اسلاميه.
- مجلسي، محمدباقر، 1403ق، بحارالانوار، بيروت، دارالاحيا التراث.
- نظام‌دوست سدهي، معصومه، 1391، اثربخشي اميددرماني در کاهش ميزان اضطراب، افسردگي و افزايش کيفيت زندگي مبتلايان به بيماري مولتيپل اسکلروزيس (ام اس)، پايان‌نامه کارشناسي ارشد روان‌شناسي، تهران، دانشگاه خوارزمي.
- Abdel-Khalek, A. M, 2011, Religiosity, subjective well-being, self-esteem, and anxiety among Kuwaiti Muslim adolescents, Mental Health, Religion & Culture, v. 14(2), p. 129-140.
- _____ , 2012, Associations between religiosity, mental health, and subjective well-being among Arabic samples from Egypt and Kuwait, Mental Health, Religion & Culture, v. 15(8), p. 741-758.
- _____ , 2014, Happiness, health, and religiosity: Significant associations among Lebanese adolescents, Mental Health, Religion & Culture, v. 17(1), p. 30–38.
- Addai, I, & et al, 2014, Exploring predictors of subjective well-being in Ghana: A micro-level study, Journal of Happiness Studies, v. 15(4), p. 869-890.
- Brown, P. H, & Tierney, B, 2009, Religion and subjective well-being among the elderly in China, The Journal of Socio-Economics, v. 38, p. 310–319.
- Buckland, H. T, 2010, Young adults with schizophrenia: Defining happiness, building hope (Dissertation). Available from Request Dissertations and Theses database, (UMI No. 3370467).
- Cheavens, J. S, et al, 2006, Hope therapy in a community sample: a pilot investigation, Social Indicators Research, v. 77, p. 61–78.
- _____ , 2006, Hope in cognitive psychotherapies: on working with client strengths, Journal of Cognitive Psychotherapy: An International Quarterly, v. 20, p. 135–145.
- Diener, E, 1994, Assessing subjective well-being: progress and opportunities, Social Indicator Research, v. 31, p. 103-157.
- _____ , 2009, Assessing subjective well-Being: Progress and opportunities. In E. Diener (Ed), Assessing Well-Being: The Collected Works of Ed Diener (pp. 25-65). New York: Springer.
- Diener, E, et al, 1985, The Satisfaction with Life Scale, Journal of Personality Assessment, v. 49(1), p.71–75.
- Duggleby, W, et al, 2007, Living with hope: Initial evaluation of a psychosocial hope intervention for older palliative home care patients, Journal of Pain and Symptom Management, v. 33, p. 247-257.
- Eryilmaz, A, 2014, Strategies adopted by Turkish adults for increasing happiness in daily life. Mental Health, Religion & Culture, v. 17(7), p. 680–689.
- Francis, L. J, et al, 2010, The relationship between religious orientation, personality, and purpose in life among an older Methodist sample, Mental Health, Religion & Culture, v. 13, p. 777–791.
- Hefti, R, 2011, Integrating religion and spirituality into mental health care, psychiatry and psychotherapy. Religions, v. 2, p. 611-627.
- Holder, M. D, et al, 2010, Spirituality, religiousness, and happiness in children aged 8–12 years, Journal of Happiness Studies, v. 11, p. 131–150.
- Holper, L, et al, 2010, Functioning in multiple sclerosis using the ICF, Journal of Neurology, v. 1, p. 103–113.
- Joshanloo, M, 2011, Investigation of the contribution of spirituality and religiousness to hedonic and eudemonic well-being in Iranian young adults, Journal of Happiness Studies, v. 12, p. 915–930.
- Kashdan, T. B, 2004, The assessment of subjective well-being (issues raised by the Oxford Happiness Questionnaire), Personality and Individual Differences, v. 36, p. 1225–1232.
- Kato, T, & Snyder C. R, 2005, [Relationship between hope and subjective well-being: reliability and validity of the dispositional Hope Scale, Japanese version]. Shinrigaku Kenkyu, v. 76, (3), p. 227-234. [in Japanese].
- Kesselring, J, 1997, Symptomology. In J. Kesselring (ed.), Multiple sclerosis, USA, Cambridge.
- Kim-Prieto, C, & Diener, E, 2009, Religion as a source of variation in the experience of positive and negative emotions, The Journal of Positive Psychology, v. 4(6), p. 447-460.
- Koole, S. L, et al, 2006, Introducing science to the psychology of the soul: Experimental existential psychology, Current Directions in Psychological Science, v. 15, p. 212-216.
- Lyubomirsky, S, et al, 2006, What are the differences between happiness and self-esteem? Social Indicators Research, v. 78, p.363–404.
- Lyubomirsky, S, & Lepper, H. S, 1999, A measure of subjective happiness: Preliminary reliability and construct validation, Social Indicators Research, v. 46(2), p. 137-156.
- Minden, S. L, 1992, Psychotherapy for people with multiple sclerosis, Neuropsychiatry, v. 4, p. 198–213.
- Noll, K. R, 2011, Predictors of quality of life in multiple sclerosis: Relationships between cognitive, physical, and subjective measures of disease burden. Unpublished dissertation for the degree of doctor of philosophy, School of Biomedical Sciences, the University of Texas Southwestern Medical Center at Dallas, USA.
- O’Connor, P, 2002, Key issues in the diagnosis and treatment of multiple sclerosis: an overview, Neurology, v. 59(3), p. 1-31.
- Ryan, K. A, et al, 2007, Predictors of subjective well-being among individuals with multiple sclerosis, Clinical Neuropsycholgy, v. 21(2), p. 239-262.
- Scioli, A, & Biller, H. B, 2009, Hope in the Age of Anxiety, Oxford: Oxford University Press.
- Shekarabi Ahari, G, & et al, 2012, The effectiveness of group hope therapy on hope and depression of mothers with children suffering from cancer in Tehran, Iran Journal of Cancer Prevention, v. 4, p.183-188.
- Shiah, Y, et al, (in press), Religion and subjective well-being: Western and Eastern religious groups achieved subjective well-being in different ways, Journal of Religion and Health.
- Sillick, W. J, & Cathcart, S, 2014, The relationship between religious orientation and happiness: The mediating role of purpose in life, Mental Health, Religion & Culture, v. 17(5), p. 494–507.
- Snyder, C. R, et al, 2000, The role of hope in cognitive-behavior therapies, Cognitive Therapy and Research, v. 24(6), p. 747–762.
- Snyder, C. R, & Lopez, S. J, 2007, Positive psychology: the scientific and practical explorations of human strengths, USA, sage publication.
- Snyder, C. R, 2000, Handbook of hope: theory, measures, & applications. San Diego, UAS, Academic.
- Svestkova, O, et al, 2010, Functioning and.disability in multiple sclerosis, Disability and Rehabilitation, v. 1,p. 59–67.
- Tkach, C, & Lyubomirsky, S, 2006, How do people pursue happiness?: Relating personality, happiness-increasing strategies, and well-being, Journal of Happiness Studies, v. 7, p. 183–225.
- Vail, K. E, et al, 2010, A terror management analysis of the psychological functions of religion, Personality and Social Psychology Review, v. 14(1), p. 84–94.
- Weis, R, & Speridakos, E, 2011, A meta-analysis of hope enhancement strategies in clinical.
- Wnuk, M, & Marcinkowski, J. T, 2014, Do existential variables mediate between religious-spiritual facets of functionality and psychological well-being, Journal of Religion & Health, v. 53(1), p. 56-67.
- Yalcin, I, & Malkoc, A, 2015, The relationship between meaning in life and subjective well-being: Forgiveness and hope as mediators, Journal of Happiness Studies, v. 16(4), p. 915-929.
- منابع غيرمکتوب:
- مرکز تحقيقات کامپيوتري علوم انساني، 1391، جامع التفاسير 5/2: دايره المعارف چند رسانه‌اي قرآن کريم، قم، مرکز تحقيقات کامپيوتري علوم انساني.
- مرکز تحقيقات کامپيوتري علوم انساني (1391). جامع الاحاديث 5/3: فرهنگ جامع روايات پيامبر و اهل بيت. قم، مرکز تحقيقات کامپيوتري علوم انساني.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
Salehi, Mobin, Jan bozorgi, Masuod, Rasoul Zade Tabatabaie , Seyed kazem.(2025) The Effectiveness of Islamic Hope Therapy on the Subjective Well-being of the People with Multiple Sclerosis Compared with Snyder Hope Therapy. Ravanshenasi Wa Din, 9(3), 29-50
Mobin Salehi; Masuod Jan bozorgi; Seyed kazem Rasoul Zade Tabatabaie ."The Effectiveness of Islamic Hope Therapy on the Subjective Well-being of the People with Multiple Sclerosis Compared with Snyder Hope Therapy". Ravanshenasi Wa Din, 9, 3, 2025, 29-50
Salehi, M, Jan bozorgi, M, Rasoul Zade Tabatabaie , S.(2025) 'The Effectiveness of Islamic Hope Therapy on the Subjective Well-being of the People with Multiple Sclerosis Compared with Snyder Hope Therapy', Ravanshenasi Wa Din, 9(3), pp. 29-50
