A Psychological Reading of "Fear of God" Based on Allameh Tabataba'i's Thoughts: Presenting the Model of Appearance
Article Type:
Research
Writers:
Hamid reza Salarifar / Assistant Professor of Educational Psychology, Kharazmi University / hrhassanabadi@gmail.com
Mohammad naser Saghaye biriya
/ Assistant Professor, Department of Psychology, Imam Khomeini Institute of Education and Research / biria1390@gmail.com
/ Assistant Professor, Department of Psychology, Imam Khomeini Institute of Education and Research / biria1390@gmail.comFarid Barati Sadeh / Assistant Professor of Psychology, The University of the Quran and Hadith / barati.f@qhu.ac.ir
Abstract:
Scholars have studied religion and its emotional structures in different approaches to psychology, and created the basis for psychometric study of religion and religious phenomena. The purpose of this research is to develop the model of the appearance of fear of God based on Allamah Tabatabai's view. Inferential content analysis method was used to develop the appearance model. The textual population of research is the written works of Allamah Tabatabai and the textual sample of the study is 12 volumes of the commentary of al-Mizan. The findings of the study showed that the emotional model of fear of God is based on two general aspects of ontology and psychology, and has four levels (consciousness, cognition, emotion and behavior). Also, in the process of the appearance of fear of God, the cognitive element includes the recognition of purpose, the recognition of the characteristics of God and the knowledge of human characteristics; the motivational element includes motive for the prevention of harm, and the element of behavior includes avoiding the source of fear and progress towards the goal. Therefore, the emotion of fear of God based on Allamah Tabatabai’s thought has a clear definition and a psychological appearance model.
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :خوانش روان‌شناختی «خوف از خدا» مبتنی بر اندیشه‌ی علامه طباطبائی: ارائه مدل پدیدآیی
Abstract:
اندیشمندان در رویکردهای مختلف در روان شناسی، به مطالعه دین و سازه های هیجانی آن پرداخته اند و سرآغازی برای مطالعه روان سنجی در خصوص دین و پدیده های دینی ایجاد نموده اند. هدف این پژوهش، تدوین مدل پدیدآیی خوف از خدا، مبتنی بر دیدگاه علامه طباطبائی است. برای تدوین مدل پدیدآیی، از روش تحلیل محتوای استنباطی استفاده شد. جامعه‌ی متنی پژوهش، آثار مکتوب علامه طباطبائی و نمونه متنی تحقیق، 12 جلد از تفسیر المیزان است. یافته های پژوهش نشان داد که مدل پدیدآیی هیجان خوف از خدا، مبتنی بر دو حیطه کلی هستی شناختی و روان شناختی است و دارای چهار سطح (آگاهی، شناخت، هیجان و رفتار) است. همچنین، در فرایند پدیدآیی خوف از خدا، عنصر شناختی شامل شناخت هدف، شناخت ویژگی های خدا و آگاهی از خصوصیات انسان؛ عنصر انگیزشی شامل انگیزه دفع ضرر و عنصر رفتاری شامل اجتناب از منشأ ترس و پیشروی به سمت هدف می شود. بنابراین، هیجان خوف از خدا، مبتنی بر اندیشه علامه طباطبائی از تعریف و دارای مدل پدیدآیی روان شناختی برخوردار است.
References:
- ازدى، عبدالله‌بن محمد، 1387، الماء، تهران، دانشگاه علوم پزشكي ايران.
- باقری، فریبرز، 1394، «نقش مفهوم غایتمندی در تعیین ملاک نابهنجاری در روان‌شناسی مبتنی بر نگرش ماده‌گرایی و بر مبنای رویکرد اسلامی به انسان و هستی»، مجموعه مقالات کنگره بین‌المللی علوم انسانی اسلامی، دورة اول، ش 3، ص 7-68.
- پلاچیک، روبرت، 1371، هیجان‌ها حقایق، نظریه‌ها و یک مدل جدید، ترجمة محمود رمضان‌زاده، چ سوم، مشهد، آستان قدس رضوی.
- پیرحیاتی، محمد، 1390، اسطوره و دین رویکردی پژوهشی و عرفانی به دین، تهران، دفتر پژوهش و نشر سهروردی.
- تلیش پل، 1375، شجاعت بودن، ترجمة مراد فرهادپور، چ دوم، تهران، علمی و فرهنگی.
- خلیلیان شلمزاری، محمود و عبدالحسین خسروپناه، 1396، «خوانشی نو در توصیف و تحلیل خاستگاه تفاوت‌های جنسیتی از نگاه علامه طباطبائی»، مطالعات جنسیت و خانواده، سال پنجم، ش 1، ص 61-81.
- راسل، برتراند، 1349، چرا مسيحى نيستم؟، ترجمة طاهرى، تهران، آسمان.
- راغب اصفهانى، حسين‌بن محمد، 1374، ترجمه و تحقيق مفردات الفاظ قرآن، ترجمة غلامرضا خسروی حسیني، چ دوم، تهران، مرتضوی.
- ـــــ ، 1412ق، مفردات ألفاظ القرآن، بیروت، دارالقلم.
- ربانى گلپايگانى، على، 1371، ايضاح الحكمه ترجمه و شرح بداية الحكمه حكيم الهى علامه طباطبائى، قم، مركز جهانى علوم اسلامى.
- ریو، جان مارشال، 1381، انگیزش و هیجان، ترجمة یحیی سیدمحمدی، چ چهارم، تهران، ویرایش.
- صاحب، اسماعيل‌بن عباد، 1414ق، المحيط فى اللغة، بیروت، عالم‌الكتب.
- طباطبائی، سيدمحمدحسین، 1387، اصول فلسفه رئاليسم، چ دوم، قم، بوستان کتاب.
- ـــــ ، 1374، ترجمه تفسیر المیزان، ترجمة سيدمحمدباقر موسوی همدانی، چ پنجم، قم، جامعه مدرسين.
- ـــــ ، 1430ق، المیزان فی تفسیر القرآن، چ نهم، قم، جامعه مدرسین.
- فروید، زیگموند، 1362، توتم و تابو، ترجمة باقر ایرج‌پور،تهران، آسیا.
- قرشى، على‌اكبر، 1371، قاموس قرآن، چ ششم، تهران، دارالكتب الاسلاميه.
- مصباح‌یزدی، محمدتقی، 1385، پندهای الهی، قم، مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
- مصلح، علی‌اصغر و رحمت‌الله موسوي‌مقدم، 1390، «نسبت انسان با خدا در فلسفه دکارت و نقد آن از دیدگاه سيدمحمدحسین طباطبائی»، فصل‌نامه علمی- پژوهشی دانشگاه قم، سال دوازدهم، ش 4، ص 91-112.
- مظاهری، محمدعلی و عباس پسندیده، 1390، مثلت ایمان الگوی ابعادی رابطه انسان با خدا، قم، دارالحدیث.
- موسوی خمینی، سيدروح‌الله، 1383، چهل حدیث، تهران، مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
- نراقی، ملااحمد، 1381، معراج‌السعادة، قم، هجرت.
- وولف، دیوید، 1386، روان‌شناسی دین، ترجمة محمد دهقانی، تهران، رشد.
- هوشنگی، مجید و غلامحسین غلامحسین‌‌زاده، 1391، «تحلیل مفهوم ترس در رساله قشیریه بر اساس ملاحظات کرکگور»، حکمت معاصر، سال سوم، ش 2، ص 145- 162.
- APA College Dictionary of Psychology, 2009, 1st ed. American Psychological Association, Model.
- Bless, H., & Fiedler, K, 2006, Mood and the regulation of information processing and behavior, In J.P. Frankl, E, 1962, Man's search for meaning; an introduction to logotherapy, Boston, Beacon Press.
- Kempf, E. J, 1953, Neuroses as conditioned, conflicting, holistic, attitudinal, acquisitive-avoidant reactions, Annals of the New York Academy of Sciences, n. 56, p. 307-329.
- Kempf, E. J, 1958, Basic biodynamics, Annals New York Academy of Sciences, n. 73, p. 869-910.
- Schachter, S, & Singer, J. E, 1962, Cognitive, social and physiological determinants of emotional state, Psychological Review, n. 69, p. 379–399.
- Seligman, M.E.P, 2011, Flourish: A Visionary New Understanding of Happiness and Well-Being, New York, Free Press.
- Smith, C. A, & Kirby, L, 2000, Consequences require antecedents: Toward a process model of emotion elicitation, In J. P. Forgas (Ed), Feeling and Thinking: The role of affect in social cognition: Cambridge University Press.
- Zajonc, R. B, 1980, Feeling and thinking: Preferences need no inferences, The American Psychologist, n. 35, p. 151–175.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
Khaliliyan Shalamzari, Mahmoud, Salarifar, Hamid reza, Saghaye biriya, Mohammad naser, Barati Sadeh, Farid.(2025) A Psychological Reading of "Fear of God" Based on Allameh Tabataba'i's Thoughts: Presenting the Model of Appearance. Ravanshenasi Wa Din, 11(3), 23-38
Mahmoud Khaliliyan Shalamzari; Hamid reza Salarifar; Mohammad naser Saghaye biriya; Farid Barati Sadeh."A Psychological Reading of "Fear of God" Based on Allameh Tabataba'i's Thoughts: Presenting the Model of Appearance". Ravanshenasi Wa Din, 11, 3, 2025, 23-38
Khaliliyan Shalamzari, M, Salarifar, H, Saghaye biriya, M, Barati Sadeh, F.(2025) 'A Psychological Reading of "Fear of God" Based on Allameh Tabataba'i's Thoughts: Presenting the Model of Appearance', Ravanshenasi Wa Din, 11(3), pp. 23-38
