Ravanshenasi Wa Din, Volume 1, Issue 4, No 4, Year 2025 , Pages 7-43

    The Study of Psychological Aspects of Hajj Rituals and Their Effects on the Pilgrims’ Level of Piety

    Article Type: 
    Promotional
    Writers:
    Mohammad reza Ahmadi mohammad abadi / دانشیار گروه روان شناسی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) / m.r.ahmadi313@gmail.com
    Mahmoud Golzari / استاد / mahmoud.golzari@gmail.com
    Abassali Shameli / دانشیار جامعه المصطفی العالمیه / aashameli39@gmail.com
    Seyed kazem Rasoul Zade Tabatabaie / استاد -گروه روانشناسی دانشگاه تربیّت مدرّس / rasoolza@modares.ac.ir
    Pages: 7-43 Receive Date: 2025/04/04 Accept Date: 2025/04/04
    Abstract: 
    The present study investigates the psychological aspects of Hajj rituals and their effect on the pilgrims’ level of piety. From the total of 22500 Hajj pilgrims of Tehran Province in 2006 (22500), 62 men and 43 women were selected as the Convenient sample using a semi-empirical method. They answered the questionnaire of religious orientation in three following stages: (1) one month before Hajj pilgrimage as the pretest, (2) after the Hajj pilgrimage as the posttest, and (3) one month after their return to their hometown as the follow-up stage. The data were analyzed using the dependeant and independent T-tests as well as the one-way ANOVA (analysis of variance). The results showed that the subjects’ total scores of religious orientation were meaningfully higher in posttest than in pretest. The same meaningful difference was observed in the sub-tests of religious orientation (beliefs, rituals morality).
    Keywords: 
    Hajj rituals
    psychological aspects
    piety.
    چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
    Title :بررسی ابعاد روان‌شناختی مناسک حج و تأثیر آن بر سطح دینداری حجاج
    Abstract: 
    پژوهش حاضر درصدد بررسی ابعاد روان شناختی مناسک حج و تأثیر آن بر سطح دینداری حجاج با استفاده از روش شبه تجربی است. از مجموع 22500 نفر زائر حج تمتع سال 1385 استان تهران، 105 نفر (62 مرد و 43 زن) به عنوان نمونه‌ی در دسترس، انتخاب و یک ماه قبل از آغاز حج پرسشنامه‌ی جهت گیری مذهبی به عنوان پیش آزمون و پس از اتمام مناسک حج همان پرسشنامه به عنوان پس آزمون و یک ماه پس از بازگشت به وطن نیز به عنوان مرحله‌ی پی گیری، اجرا گردید. داده ها به وسیله‌ی آزمون t وابسته، مستقل و تحلیل واریانس یک راهه تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان دادند: نمره‌ی کل جهت گیری مذهبی آزمودنی ها در پس آزمون نسبت به پیش آزمون به طور معناداری بیشتر بود. این تفاوت معنادار در خرده آزمون های جهت گیری مذهبی (عقایدـ مناسک و اخلاق) نیز مشاهده گردید.
    Keywords: 
    مناسک حج
    ابعاد روان‌شناختی
    دینداری.
    References: 
    • ـ نهج البلاغه، ترجمة جعفر شهیدی، تهران، سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی، 1372.
    • ـ آذربایجانی، مسعود، تهیه و ساخت آزمون جهت گیری مذهبی با تکیه بر اسلام، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1382.
    • ـ ابن بابویه قمی، محمد بن علی، علل الشرائع، قم، دارالحجه للثقافه، 1416.
    • ـ ابن بابویه قمی، محمد بن علی، عیون اخبار الرضا†، تهران، کتابفروشی اسلامیه، 1396 ق.
    • ـ ابن بابویه قمی، محمد بن علی، معانی الاخبار، قم، مؤسسه نشر اسلامی، 1361.
    • ـ الاعرجی، زهیر، الابعاد الاجتماعیه لفریضه الحج، قم، نشر اسلامی، 1375.
    • ـ جوادی آملی، عبدالله، صهبای حج، قم، مرکز نشر اسراء، 1377.
    • ـ جوادی آملی، عبدالله، صهبای صفا، تهران، مشعر، 1371.
    • ـ جیمز، ویلیام، دین و روان، ترجمة مهدی قائنی، تهران، انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی، چ دوم، 1372.
    • ـ حرّ عاملی، محمد بن الحسن، وسایل الشیعه، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ج 8، 9، 10، 1403 ق.
    • ـ خمینی، روح الله، صحیفه نور، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)، 1378.
    • ـ شریعتی، علی، تحلیلی از مناسک حج، تهران، الهام، چ دهم، 1377.
    • ـ ضیاء آبادی، سیدمحمد، حج برنامة تکامل، تهران، مشعر، 1384.
    • ـ طباطبائی، سیدمحمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، جامعة مدرسین، 1375.
    • ـ فرانکل، ویکتور، انسان در جست وجوی معنی، ترجمة اکبر معارفی، تهران، دانشگاه تهران، 1375.
    • ـ کلینی، محمدبن یعقوب، فروع کافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1362.
    • ـ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، مؤسسة الوفاء، 1403.
    • ـ مطهری، مرتضی، بیست گفتار، تهران، صدرا، 1370.
    • ـ مطهری، مرتضی، مقدمه ای بر جهان بینی اسلامی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1369.
    • ـ نوری، میرزا حسین، مستدرک الوسائل، قم، مؤسسة آل البیت‰، 1408.
    • ـ یونگ، کارل گوستاو، روان شناسی و دین، ترجمة فؤاد روحانی، تهران، شرکت سهامی کتاب های جیبی، 1370.
    • ـ پور نجاتی، احمد، «نگرشی سیستمی و جهان شمول در پیام های حج امام خمینی(ره)»، میقات 30، 1378، ص 5 ـ 12.
    • ـ جان بزرگی، مسعود، بررسی اثربخشی روان درمانگری کوتاه مدت «آموزش خود درمانگری» با و بدون جهت گیری مذهبی اسلامی بر مهار اضطراب و تنیدگی، رساله دکتری، دانشگاه تربیت مدرس، 1378.
    • ـ جمالی، زهرا، بررسی بین نگرش مذهبی، احساس معنابخش بودن زندگی و سلامت روان در دانشجویان دانشگاه تهران، پایان نامة کارشناسی ارشد، دانشگاه الزهراءƒ، 1381.
    • ـ حداد عادل، غلامعلی، «اسلام در آینة حج»، میقات حج 28، ص 31 تا 47، 1378.
    • ـ خدا پناهی، محمدکریم و محمود حیدری، «بررسی اثر آهنگ زیارت کعبه در سلامت عمومی حجاج»، روان شناسی 28، ص334، 331تا341، 1382.
    • ـ دولتشاهی، بهروز و همکاران، چکیده مقالات اولین همایش بین المللی نقش دین در بهداشت روانی، تهران، معاونت پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی، 1380، ص61.
    • ـ صادقی، منصوره السادات و محمد علی مظاهری، «اثر روزه داری بر سلامت روانی»، روان شناسی 35، سال نهم، ص 292 ـ 309، 1384.
    • ـ گلزاری، محمود، نظرسنجی از زائران عمره دانشجوئی، تهران، سازمان حج و زیارت، 1383.
    • ـ مجد تیموری، میر محمد ولی، « مراسم مذهبی، عبادات و مکان های دینی در بهداشت روان»، در: چکیده مقالات اولین همایش نشر دین در بهداشت و روان، 1380، ص 128 تا 132.
    • Argyle, M, Psychology and Religion, Routledge, London, 2000.
    • Bergin, A. E. etal, Religiousness and mental health reconsidered: Astudy of intrinsically religious sample. Journal of Counseling Psycology, 34, 1987.
    • James,W, The varities of religious experience, centry edition, London and New Yourk Routledge, 2002.
    • Jung,C.G, Modern Man in Search of a Soul,In Collected Works, vol II (2nd ed), 1933.
    • Kroll, I. Sheehan, W, Religious belives and practices among 52 psychiatric inptient in Minnessota, American Journal of Psychiatry, 109-673, 1989.
    • Morris, P.A, The effect of pilgrimage on anxiety, depression and religious attitude, 1983.
    • Newman, J. S. &Pargament, K. I, The Role of Religion in the Problem-solving Process. review of religions, 31,390-403, 1990.
    • Palinkas,L.A, England, Psycological-Medicine May; vol 12(2), 291-294, 1982.
    • 72 reads
    Cite this article: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Ahmadi mohammad abadi, Mohammad reza, Golzari, Mahmoud, Shameli, Abassali, Rasoul Zade Tabatabaie , Seyed kazem.(2025) The Study of Psychological Aspects of Hajj Rituals and Their Effects on the Pilgrims’ Level of Piety. Ravanshenasi Wa Din, 1(4), 7-43

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Mohammad reza Ahmadi mohammad abadi; Mahmoud Golzari; Abassali Shameli; Seyed kazem Rasoul Zade Tabatabaie ."The Study of Psychological Aspects of Hajj Rituals and Their Effects on the Pilgrims’ Level of Piety". Ravanshenasi Wa Din, 1, 4, 2025, 7-43

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Ahmadi mohammad abadi, M, Golzari, M, Shameli, A, Rasoul Zade Tabatabaie , S.(2025) 'The Study of Psychological Aspects of Hajj Rituals and Their Effects on the Pilgrims’ Level of Piety', Ravanshenasi Wa Din, 1(4), pp. 7-43

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Ahmadi mohammad abadi, M, Golzari, M, Shameli, A, Rasoul Zade Tabatabaie , S. The Study of Psychological Aspects of Hajj Rituals and Their Effects on the Pilgrims’ Level of Piety. Ravanshenasi Wa Din, 2025; 1(4): 7-43