Ravanshenasi Wa Din, Volume 12, Issue 4, No 48, Year 2025 , Pages 25-42

    سبب‌شناسی نفاق از منظر منابع اسلامی و مقایسه آن با دو مفهوم روان‌شناختی ریاکاری اخلاقی و ناهماهنگی شناختی

    Article Type: 
    Research
    Writers:
    ✍️ Ali Teymour ezhad / کارشناس ارشد موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) / aliaram6969@gmail.com
    Mohammad reza Ahmadi mohammad abadi / دانشیار گروه روان شناسی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) / m.r.ahmadi313@gmail.com
    Mohammad reza Jahangirzadeh qomi / Assistant Professor - General Psychology, Imam Khomeini Educational and Research Institute / jahangirzademr@gmail.com
    Pages: 25-42 Receive Date: 2025/02/23 Accept Date: 2025/02/23
    چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
    Title :سبب‌شناسی نفاق از منظر منابع اسلامی و مقایسه آن با دو مفهوم روان‌شناختی ریاکاری اخلاقی و ناهماهنگی شناختی
    Abstract: 
    «نفاق»، پدیده ای روان شناختی است که بر اساس متون اسلامی با ملاک های سلامت روانی در تعارض است. این پژوهش، درصدد سبب شناسی، و شناسایی تشابه ها و تفاوت های نفاق با دو مفهوم ریاکاری اخلاقی و ناهماهنگی شناختی در روان شناسی می باشد. این پژوهش به لحاظ هدف، از نوع تحقیقات بنیادی و از حیث رویکرد، کیفی است که در گردآوری اطلاعات از روش تحلیل مفهومی ـ محتوایی، بهره می برد. نفاق، بر اساس متون اسلامی عبارت است از: «یک وضعیت روانی ـ رفتاری نابهنجار که شامل هرگونه دوگانگی ظاهر و باطن یا قول و فعل در روابط میان فردی می باشد». در بخش سبب شناسی از منظر متون اسلامی، عوامل انگیزشی (مثل ترس و طمع)، آمادگی های روانی (مثل تعصب و احساس ذلت)، و عوامل رفتاری (مثل دروغگویی و خلف وعده) به عنوان محوری ترین عوامل نفاق شناسایی شد. در بخش سبب شناسی مبتنی بر دو مفهوم ریاکاری اخلاقی و ناهماهنگی شناختی، جلب منفعت شخصی، به عنوان تنها عامل روان شناختی شناسایی شد. نتیجه اینکه در مفهوم شناسی نفاق بر اساس منابع اسلامی مفهوم محوری در تعریف نفاق یعنی «هرگونه دوگانگی ظاهر و باطن» در نظریات و مفاهیم روان شناختی مانند ریاکاری اخلاقی و ناهماهنگی شناختی، نیز منعکس شده است. در بخش سبب شناسی وجود مفاهیم مشترکی مانند «طمع» در متون اسلامی و جلب منفعت شخصی در متون روان شناختی می تواند موجب هم افزایی دو ساحت دین و روان شناسی شود.
    Keywords: 
    نفاق
    ریاکاری اخلاقی
    ناهماهنگی شناختی
    ناهمخوانی شناختی
    سبب‌شناسی نفاق
    • 36 reads
    Cite this article: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Teymour ezhad, Ali, Ahmadi mohammad abadi, Mohammad reza, Jahangirzadeh qomi, Mohammad reza.(2025) سبب‌شناسی نفاق از منظر منابع اسلامی و مقایسه آن با دو مفهوم روان‌شناختی ریاکاری اخلاقی و ناهماهنگی شناختی. Ravanshenasi Wa Din, 12(4), 25-42

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Ali Teymour ezhad; Mohammad reza Ahmadi mohammad abadi; Mohammad reza Jahangirzadeh qomi."سبب‌شناسی نفاق از منظر منابع اسلامی و مقایسه آن با دو مفهوم روان‌شناختی ریاکاری اخلاقی و ناهماهنگی شناختی". Ravanshenasi Wa Din, 12, 4, 2025, 25-42

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Teymour ezhad, A, Ahmadi mohammad abadi, M, Jahangirzadeh qomi, M.(2025) 'سبب‌شناسی نفاق از منظر منابع اسلامی و مقایسه آن با دو مفهوم روان‌شناختی ریاکاری اخلاقی و ناهماهنگی شناختی', Ravanshenasi Wa Din, 12(4), pp. 25-42

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Teymour ezhad, A, Ahmadi mohammad abadi, M, Jahangirzadeh qomi, M. سبب‌شناسی نفاق از منظر منابع اسلامی و مقایسه آن با دو مفهوم روان‌شناختی ریاکاری اخلاقی و ناهماهنگی شناختی. Ravanshenasi Wa Din, 2025; 12(4): 25-42