Ravanshenasi Wa Din, Volume 9, Issue 3, No 35, Year 2025 , Pages 51-68
The Anthropological Foundations; The Duality, The Originality of Soul and their Role and Free Will in Islamic Psychology
Article Type:
Research
Writers:
Abstract:
The present paper attempts to study the anthropological foundations of Islamic psychology and its impacts on objectives, methodology, theorization and approaches in different fields of this knowledge. The method of this study is descriptive-analytic. Initially, by reference to Islamic sources, this paper seeks to identify the basic concepts and statements that describe man and his characteristics, then expounds man`s foundational characteristics by using intellectual reasoning, Quranic and empirical evidences. The findings of the paper indicate that man is a two-dimensional creature having a soul and free will. The results indicate that the basic assumptions about human nature are as follows; having the power of thinking, being logical, having free will, being impressionable and being recognizable. Moreover in order to identify man`s nature, anthropological foundations have a determining role in psychological researches and even they specify the researcher’s method.
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :مبانی انسان شناختی؛ دوساحتی بودن، اصالت نفس و اختیار و نقش آن در دانش روان شناسی اسلامی
Abstract:
هدف این پژوهش، شناسایی مبانی انسان شناختی روان شناسی اسلامی و چگونگی تأثیر آن بر اهداف، روش، نظریه پردازی و رویکردها در حوزه های گوناگون این دانش می باشد. روش پژوهش، توصیفی – تحلیلی است. ابتدا با مراجعه به منابع اسلامی به شناسایی مفاهیم اساسی و گزاره هایی پرداخته که انسان و ویژگی های او را توصیف کرده، سپس با استفاده از دلایل عقلی، قرآنی و شواهد تجربی، ویژگی های اساسی درباره انسان را مورد شناسایی قرار داده است. یافته های پژوهش حکایت از آن دارد که انسان موجودی دوساحتی، دارای روح مجرد، و برخوردار از قدرت اختیار می باشد. نتایج پژوهش نشان داد که پیش فرض های اساسی مربوط به ماهیت انسان عبارتند از: اندیشه ورزی، منطقی، دارای اراده آزاد، تأثیرپذیر، شناخت پذیر. همچنین مبانی انسان شناختی نقش تعیین کننده ای در پژوهش های روان شناختی، جهت شناسایی ماهیت و ابعاد انسان داشته، و حتی روش پژوهشگر در انجام تحقیق را مشخص می کنند.
References:
- ابن‌سينا، حسين‌بن عبدالله، 1363، النفس من کتاب الشفاء، ترجمة اکبر داناسرشت، تهران، اميرکبير.
- افلاطون، 1382، دوره آثار افلاطون، ترجمة محمدحسين لطفي و رضا کاوياني، تهران، شرکت سهامي انتشارات خوارزمي.
- حاتمي، محمدرضا، 1384، معماي روان‌شناسي، قم، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني.
- حجتي، محمدباقر، 1373، روان‌شناسي از ديدگاه غزالي و دانشمندان اسلامي، چ هشتم، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامي.
- دادستان، پريرخ، 1387، روان‌شناسي مرضي تحولي از كودکي تا بزرگسالي، چ نهم، تهران، سمت.
- دکارت، رنه، 1369، تأملات در فلسفه اولي، ترجمة احمد احمدي، تهران، مرکز نشر دانشگاهي.
- دورکيم، اميل، 1382، صور ابتدايي حيات مذهبي، ترجمة نادر سالارزاده، تهران، دانشگاه علامه طباطبائي.
- رجبي، محمود، 1388، انسان‌شناسي، قم، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني.
- شريفي، احمدحسين، 1393، مباني علوم انساني اسلامي، تهران، آفتاب توسعه.
- شولتز، دوان، 1387، نظريه‌هاي شخصيت، ترجمة يوسف کريمي و همکاران، تهران، ارسباران.
- شهرستاني، عبدالکريم، بي‌تا، الملل و النحل، بي‌جا، بي‌نا.
- طباطبائي، سيدمحمدحسين، 1374، اصول فلسفه و روش رئاليسم، چ چهارم، تهران، صدرا.
- عبوديت، عبدالرسول، 1391، درآمدي به نظام حکمت صدرايي، تهران، سمت.
- غزالي، ابوحامد محمدبن محمد، 1994، احياء علوم الدين، بيروت، دارالفکر.
- فياضي، غلامرضا، 1389، علم‌النفس فلسفي، تحقيق محمدتقي يوسفي، قم، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني.
- فيست، جس و گريگوري جي. فيست، 1386، نظريه‌هاي شخصيت، ترجمة يحيي سيدمحمدي، تهران، روان.
- کليني، محمدبن يعقوب، 1385، اصول کافي، ترجمة صادق حسن‌زاده، قم، قائم آل‌محمد.
- گايتون، آرتو و جان ادوارد هال، 1388، فيزيولوژي پزشکي، ترجمة حورا سپهري و همکاران، چ چهارم، تهران، انديشه رفيع.
- ماي لي و ربرتو، 1387، ساخت، پديدآيي و تحول شخصيت، ترجمة محمود منصور، چ پنجم، تهران، دانشگاه تهران.
- مجلسي، محمدباقر، 1365، بحارالانوار، بي‌جا، دارالکتب الاسلامي.
- محمدي ري‌شهري، محمد، 1384، ميزان الحکمة، ترجمة حميدرضا شيخي، قم، دارالحديث.
- مصباح، محمدتقي و همکاران، 1391، فلسفه تعليم و تربيت اسلامي، تهران، مدرسه.
- مصباح، محمدتقي، 1366، آموزش فلسفه، تهران، سازمان تبليغات اسلامي.
- منصور، محمود و پريرخ دادستان، 1385، روان‌شناسي ژنتيک، تهران، رشد.
- واعظي، احمد، 1391، انسان از ديدگاه اسلام، تهران، سمت.
- هرگنهان، آر، بي، 1390، تاريخ روان‌شناسي، ترجمة يحيي سيدمحمدي، تهران، بي‌نا.
- Bunge, Mario, 1987, Radial, Ruben. Philosophy of psychology, New York: springer.
- Reid, Thomas, 1785, Essays on the Intellectual Powers of Man, essay III, chapter 4.
- Wolff, David M, 1997, psychology of religion: Classic and contemporary, 2nd..
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
Bashiri, Abolghasem.(2025) The Anthropological Foundations; The Duality, The Originality of Soul and their Role and Free Will in Islamic Psychology. Ravanshenasi Wa Din, 9(3), 51-68
Abolghasem Bashiri."The Anthropological Foundations; The Duality, The Originality of Soul and their Role and Free Will in Islamic Psychology". Ravanshenasi Wa Din, 9, 3, 2025, 51-68
Bashiri, A.(2025) 'The Anthropological Foundations; The Duality, The Originality of Soul and their Role and Free Will in Islamic Psychology', Ravanshenasi Wa Din, 9(3), pp. 51-68
