Ravanshenasi Wa Din, Volume 18, Issue 2, No 70, Year 2025 , Pages 7-28

    Developing a Quran-based Emotional Intelligence Questionnaire

    Article Type: 
    Research
    Writers:
    ✍️ Seyed Hosein Heidarikhormizi / PhD in Quran and Sciences, Majoring in Psychology, Al-Mustafa International University / shheidari3274@gmail.com
    Mohammad Mahdi Safuraie / Assistant Professor, Department of Psychology, Al- Al-Mustafa International University / m_safurayi@miu.ac.ir
    dor 20.1001.1.20081782.1404.18.2.1.8
    doi 10.22034/ravanshenasi.2025.5001622
    Abstract: 
    This study aimed to develop a Quran-based emotional intelligence measurement questionnaire. The method of this quantitative research was a survey-based fieldwork. The statistical population consisted of men and women over 20 years of age from the cities of Qom, Tehran, Isfahan, Mashhad, and Yazd. This questionnaire is based on the author's previous research, in which the components of Quran-based emotional intelligence were extracted and verified. In the first stage, based on the obtained components, items were designed and provided to experts to examine content validity. The content validity index (0.79) and relative coefficient (0.49) indicated the content validity of the items; in the next stage, the questionnaire was administered to a sample of 840 people to examine the reliability and construct validity. The findings showed: a) The Quran-based emotional intelligence questionnaire has desirable psychometric properties; b) The reliability of the questionnaire using Cronbach's alpha method is 0.97 for the entire questionnaire, and for each of the components: faith beliefs (0.96), interpersonal emotion control (0.85), empathy (0.81), intrapersonal emotion control (0.85), imperviousness (0.78), divine inspirations (0.72), religious responsibility (0.84), and forgiveness (0.74); c) The results of factor analysis showed that the questionnaire has good construct validity; therefore, this tool has good underlying factors for measuring emotional intelligence and can be used in research and measurement.
    چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
    Title :ساخت پرسش‌نامۀ هوش هیجانی قرآن‌بنیان
    Abstract: 
    پژوهش حاضر با هدف ساخت پرسش‌نامۀ سنجش هوش هیجانی قرآن‌بنیان انجام شد. روش پژوهش توصیفی از نوع پیمایشی بود. جامعۀ آماری، مردان و زنان بالای 20 سال از شهرهای قم، تهران، اصفهان، مشهد و یزد بودند. این پرسش‌نامه بر پژوهش قبلی مؤلف استوار شده است که در آن مؤلفه‌های هوش هیجانی قرآن‌بنیان استخراج و به تأیید رسیده است. در مرحلۀ اول بر اساس مؤلفه‌های به‌دست‌آمده، گویه‌هایی طراحی و جهت بررسی روایی محتوایی در اختیار کارشناسان قرار گرفت. شاخص روایی محتوا (79/0) و ضریب نسبی (49/0) نشان‌دهندۀ روایی محتوایی گویه‌ها بود؛ در مرحلۀ بعد پرسش‌نامه در نمونه‌ای به‌اندازۀ 840 نفر برای بررسی پایایی و روایی سازه اجرا شد. یافته‌‌ها نشان داد: الف) پرسش‌نامۀ هوش هیجانی قرآن‌بنیان از ویژگی‌های روان‌سنجی مطلوبی برخوردار است؛ ب) پایایی پرسش‌نامه با روش آلفای کرونباخ برای کل پرسش‌نامه 97/0، و برای هریک از مؤلفه‌های: باورهای ایمانی (96/0)، کنترل هیجانات بین‌فردی (85/0)، همدلی(81/0)، کنترل هیجانات درون‌فردی (85/0)، تأثیرناپذیری (78/0)، القائات الهی (72/0)، مسئولیت‌پذیری دینی (84/0) و بخشش (74/0) می‌باشد؛ ج) نتایج تحلیل عاملی نشان داد پرسش‌نامه از روایی سازۀ مطلوبی برخوردار است؛ لذا این ابزار دارای عوامل زیربنایی خوبی برای سنجش هوش هیجانی بوده و می‌توان از آن در تحقیق و سنجش استفاده کرد.
    References: 
    • قرآن کریم.
    • آل‌سعدی ثانی، علیرضا (1399). ابعاد، خصوصیات و ویژگی‌های هوش هیجانی از منظر اسلام. رهیافت‌های نوین در مطالعات اسلامی، 2(4)، 7ـ36.
    • برادبری، تراویس و گریوز، جین (1392). هوش هیجانی (مهارت‌ها و آزمون‌ها). ترجمۀ مهدی گنجی. تهران: ساوالان.
    • بلیکی، نورمن (۱۳۹۵). طراحی پژوهش‌های اجتماعی. ترجمۀ حسن چاوشیان. تهران: نشر نی.
    • پورکرمان، محبوبه (۱۳۹۵). هوش هیجانی و مؤلفه‌های آن از نگاه قرآن و روایات. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد. یزد. دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم.
    • تمسکی، احمد (1395). سلامت هیجانی بر اساس منابع اسلامی و ساخت پرسش‌نامۀ اولیۀ آن. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد. قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
    • جزینی، علیرضا و دیگران (1399). رابطۀ مهارت هوش هیجانی با عملکرد گشت‌های انتظامی در سرکلانتری یکم تهران بزرگ. انتظام اجتماعی، 12(1)، 25ـ48.
    • حاجی‌زاده، ابراهیم و اصغری، محمد (1394). روش‌های تحلیل‌های آماری. تهران: جهاد دانشگاهی.
    • حبیبی، آرش و کلاهی، بهاره (۱۴۰۱). کتاب مدل‌یابی معادلات ساختاری. تهران: جهاد دانشگاهی.
    • حسن‌زاده، رمضان و ساداتی، سیدمرتضی (۱۴۰۰). هوش هیجانی (مدیریت احساس، عاطفه و هیجان). تهران: روان.
    • حیدری خورمیزی، سیدحسین (۱۴۰۳). هوش هیجانی قرآن‌بنیان و ساخت پرسش‌نامۀ آن. رسالۀ دکتری قرآن و علوم، گرایش روان‌شناسی. جامعۀ المصطفی العالمیه. مجتمع آموزش عالی قرآن و حدیث.
    • خدامیان‌ آرانی، علی‌اکبر و دیگران (1401). بررسی راهبردهای تنظیم هیجان درون‌فردی در روایات. پژوهش‌نامۀ علوم حدیث تطبیقی، 9(16)، 113ـ128.
    • زیوری، محمدحسین (1398). بررسی مؤلفه‌های هوش هیجانی در آموزه‌های دینی. اسلام و سلامت، 3(1)، 47ـ58.
    • سیفعلی‌ئی، فاطمه و دیگران (1401)، نظام انضباط هیجانی در قرآن کریم. تربیت اسلامی، 17(39)، 49ـ72. 
    • شاکر حکیم، نسرین و شریفی، فاطمه (1399). راهکارهای تعدیل هیجان بر اساس آموزه‌های دینی. مطالعات روان‌شناسی با رویکرداسلامی، 1، 47ـ67.
    • علم‌الهدی، جمیله و دیگران (1400)، پژوهشی بر مفهوم هیجان در آیات قرآن کریم و رابطۀ آن با رشد. آموزه‌های قرآنی، 18(33)، 3ـ32.
    • قاضی‌زاده، زهراسادات (1396). اصول هوش هیجانی در نهج البلاغه. رسالۀ دکتری. مشهد. دانشگاه فردوسی.
    • گلمن، دانیل (۱۳۹۸). هوش هیجانی. ترجمۀ نسرین پارسا. تهران: رشد.
    • میردریکوندی، رحیم (۱۳۹۰). عقل دینی و هوش هیجانی. قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
    • میرز، لاورنس اس، گامست، گلن و گارینو، ا. جی (1401). کتاب پژوهش چندمتغیری کاربردی طرح و تفسیر. ترجمۀ حسن پاشا شریفی. تهران: رشد.
    References: 
    • Bar-On, R. (2006). The Bar-On model of emotional - social intelligence. Psicothema, 18, 13-25.
    • Goleman, D. (2001). Emotional intelligence: Perspectives on a theory of performance. In C.Cherniss & D.Goleman (eds.): The emotionally intelligent workplace. San Francisco: Jossey-Bass.
    • Goleman, Daniel. (2021). Leadership: The power of emotional intelligence. More Than Sound LLC.
    • Gross, James J. (2015). Handbook of emotion regulation  -Second edition New York The Gulford Press. 28. Gross, James J. Handbook of emotion regulation. Second edition. New York: The Gulford Press.
    • Mayer, J. D., Salovey, P. & Caruso, D. (2000). Emotional Intelligence as Zeitgeist, as Personality, and as Mental Ability, In: Bar- On, R. & Parker, J. D. A. (Eds.), The Handbook of Emotional Intelligence, Jossey-Bass. San Fransisco.
    Cite this article: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Heidarikhormizi, Seyed Hosein, Safuraie, Mohammad Mahdi.(2025) Developing a Quran-based Emotional Intelligence Questionnaire. Ravanshenasi Wa Din, 18(2), 7-28 https://doi.org/10.22034/ravanshenasi.2025.5001622

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Seyed Hosein Heidarikhormizi; Mohammad Mahdi Safuraie."Developing a Quran-based Emotional Intelligence Questionnaire". Ravanshenasi Wa Din, 18, 2, 2025, 7-28

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Heidarikhormizi, S, Safuraie, M.(2025) 'Developing a Quran-based Emotional Intelligence Questionnaire', Ravanshenasi Wa Din, 18(2), pp. 7-28

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Heidarikhormizi, S, Safuraie, M. Developing a Quran-based Emotional Intelligence Questionnaire. Ravanshenasi Wa Din, 2025; 18(2): 7-28