Ravanshenasi Wa Din, Volume 11, Issue 1, No 41, Year 2025 , Pages 31-46

    The Effectiveness of Patience Education Based on the Religious Doctrines on ResilienceAssociate Professor of Educational Psychology, Lorestan University

    Article Type: 
    Research
    Writers:
    Ezzatollah Ghadam Poor / Associate Professor of Educational Psychology, Lorestan University / ghadampour.e@lu.ac.ir
    ✍️ Tahereh Rahimi Pour / PhD Student of Educational Psychology, Lorestan University / t.rahimipour@gmail.com
    Fatemeh Amiri / PhD Student of Educational Psychology, Lorestan University
    Zahra Khalili Goshnigani / PhD Student of Educational Psychology, Lorestan University
    Pages: 31-46 Receive Date: 2025/04/06 Accept Date: 2025/04/06
    Abstract: 
    This research was an experimental research with a pretest-posttest and control group design. The aim of this study was to investigate the effectiveness of patience education based on religious teachings on the tolerance of female high school students in Isfahan. The statistical population included female high school students in Isfahan in the academic year 1993-94. A sample of 30 students was selected through convenience sampling and randomly divided into two experimental and control groups. For eleven sessions, patience education was conducted as an intervention in the experimental group. The measurement instruments were the Conor and Davidson resilience questionnaire and Hossein Sabat’s patience scale. Data were analyzed using covariance analysis. Findings showed that group patience education is effective in increasing the resilience of students at the significance level of p
    Keywords: 
    patience education
    resilience
    patience
    چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
    Title :اثربخشی آموزش صبر مبتنی بر آموزه‌های دینی بر تاب‌آوری
    Abstract: 
    این پژوهش، پژوهشی تجربی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود که با هدف بررسی اثربخشی آموزش صبر مبتنی بر آموزه های دینی، بر میزان تاب آوری دانش آموزان دختر دوره متوسطه شهر اصفهان صورت گرفت. جامعه آماری، شامل دانش آموزان دبیرستان های دخترانه شهر اصفهان در سال تحصیلی 94-93 بود. نمونه آماری، 30 نفر از این دانش آموزان بودند که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به تصادف در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. آموزش صبر، به عنوان مداخله به مدت یازده جلسه در گروه آزمایش اجرا شد. ابزار اندازه گیری پژوهش شامل پرسش نامه تاب آوری کونور و دیویدسون و مقیاس صبر حسین ثابت بود. داده های پژوهش با استفاده از روش آماری تحلیل کوواریانس مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. یافته های تحقیق نشان داد که آموزش صبر به شیوه‌ی گروهی در سطح معناداری 05/0p< در افزایش تاب آوری دانش آموزان مؤثر می باشد.
    Keywords: 
    صبر
    تاب‌آوری
    آموزش صبر
    References: 
    • احدي، حسن و محسني نيک‌چهر، 1384، روان‌شناسي رشد: مفاهيم بنيادي در روان‌شناسي نوجواني و جواني، تهران، پرديس.
    • آقابابايي، ناصر و همكاران، 1393، «رابطه صبر با شخصيت، سلامت روان و رضايت از زندگي»، پژوهش‌هاي کاربردي روان‌شناختي، سال پنجم، ش 2، ص 17-28.
    • ايزدي‌طامه، احمد و همكاران، 1387، «صبر، مباني نظري و کارکردهاي رواني ـ اجتماعي»، علوم انساني دانشگاه امام حسين، ش 78، ص 103-130.
    • ايزدي‌طامه، احمد و همكاران، 1389، «مقايسة تأثير آموزش صبر و حل مسئله بر كاهش پرخاشگري و انتخاب راهبردهاي مقابله‌اي دانشجويان دانشگاه علوم انتظامي»، دانش انتظامي، سال يازدهم، ش 3، ص 182-207.
    • ايزدي‌طامه، احمد، 1389، «مقايسه تأثير آموزش صبر، حل مسئله و ترکيبي صبر و حل مسئله بر مؤلفه‌هاي سخت‌رويي دانشجويان در يک دانشگاه نظامي»، روان‌شناسي نظامي، سال اول، ش 3، ص 59-72.
    • باقري، حسين و همكاران، 1392، «بررسي رابطه بين توکل به خدا و سلامت روان بين دانشجويان دانشگاه آزاد واحد نکا»، دين و سلامت، دوره اول، ش 1، ص 48-58.
    • بشارت، محمدعلي و همكاران، 1387، «رابطة تاب‌آوري و سخت‌کوشي با موفقيت ورزشي و سلامت رواني در ورزشکاران»، روان‌شناسي معاصر، دوره سوم، ش 2، ص 38-49.
    • پرتو اعظم، حميده و همكاران، 1388، «فراواني و شدت افسردگي در دختران نوجوان دبيرستان‌هاي دخترانه شهر خوي در سال تحصيلي 1386-1387»، فصلنامه دانشکده پرستاري و مامايي اروميه، دوره هفتم، ش 2، ص 89-93.
    • پسنديده، عباس، 1384، رضايت از زندگي، چ سوم، قم، دارالحديث.
    • تبرايي، رامين و همكاران، 1387، «بررسي سهم تأثير جهت‌گيري مذهبي بر سلامت روان در مقايسه با عوامل جمعيت شناختي»، روان‌شناسي و دين، سال اول، ش 3، ص 37-62.
    • جعفر جلالي، فاطمه و همكاران، 1393، «تأثير آموزش صبر و حيا از ديدگاه آموزه‌هاي اسلامي بر بهبود مهارت‌هاي ارتباطي در دانش‌آموزان پايه اول متوسطه شهرستان گرگان»، کنگره بين‌المللي فرهنگ و انديشه ديني، قم، مرکز راهبري مهندسي فرهنگي شوراي فرهنگ عمومي استان بوشهر.
    • حسين‌ثابت، فريده، 1387 الف، «تعيين اثربخشي آموزش صبر بر اضطراب، افسردگي و شادکامي»، مطالعات اسلام و روان‌شناسي، سال اول، ش 2، ص 79-92.
    • حسين‌ثابت، فريده، 1387 ب، «مقياس سنجش صبر براي نوجوانان»، روان‌شناسي و دين، سال اول، ش 4، ص 73-87.
    • حق‌رنجبر، فرخ و همكاران، 1390، «تاب‌آوري و كيفيت زندگي مادران داراي فرزندان کم‌توان ذهني»، سلامت و روان‌شناسي، سال اول، ش 1، ص 177-187.
    • خداياري‌فرد، محمد و همكاران، 1379، «آماده‌سازي مقياس نگرش مذهبي دانشجويان»، روان‌شناسي، ش 4، ص 268-285.
    • خشکاب، محبوبه، 1392، بررسي اثربخشي آموزش مفاهيم ديني (توکل، صبر، نماز، دعا و بخشش) بر رضايت‌مندي زناشويي و سازگاري زناشويي، پايان‌نامه روان‌شناسي باليني، مشهد، دانشگاه فردوسي.
    • خوشحال دستجردي، طاهره، 1383، «نقش صبر در تكامل روحي انسان از ديدگاه عرفا»، پژوهش‌نامه ادب غنائي، سال دوم، ش 2، ص 63-86.
    • دهشيري، غلامرضا، 1384، «بررسي رابطه دينداري و بحران هويت در بين دانش‌آموزان دبيرستاني شهرستان يزد»، تعليم و تربيت، ش 19، ص 25-36.
    • رضايي، محبوبه و همكاران، 1387، «سلامت معنوي در بيماران مبتلابه سرطان تحت شيمي‌درماني»، دانشكده پرستاري و مامايي دانشگاه علوم پزشكي و خدمات بهداشتي درماني تهران، دوره چهاردهم، ش 3-4، ص 33-39.
    • زارع بواني، راضيه، 1392، اثربخشي آموزش صبر بر اميد و بهزيستي روان‌شناختي در مادران كودكان کم‌توان ذهني، پايان‌نامه کارشناسي ارشد، تهران،‌ دانشگاه علامه طباطبائي.
    • سردراي زرندي، مهديه‌السادات و احسان مهدي‌پور رابري، ۱۳۹۴، «بررسي رابطه خودشکوفايي و انواع صبر با رضايت از زندگي در دانشجويان دانشگاه آزاد اسلامي واحد کرمان»، در: دومين کنفرانس ملي توسعه پايدار در علوم تربيتي و روان‌شناسي، مطالعات اجتماعي و فرهنگي، تهران، مرکز مطالعات و تحقيقات اسلامي سروش حکمت مرتضوي، موسسه آموزش عالي مهر اروند، مرکز راهکارهاي دستيابي به توسعه پايدار.
    • شريفي، جعفر و مريم شهبازي، 1394، «اثربخشي آموزش صبر بر دشواري در تنظيم هيجان مادران کودکان ناتوان ذهني»، در: اولين همايش علمي پژوهشي روان‌شناسي، علوم تربيتي و آسيب‌شناسي جامعه، به ‌صورت الکترونيکي، شرکت طلاي سبز، انجمن پايش.
    • شکوفه‌فرد، شايسته و فرهاد خرمايي، 1391، «صبر و بررسي نقش پيش‌بين مؤلفه‌هاي آن در پرخاشگري دانشجويان»، روان‌شناسي و دين، سال دوم، ش 5، ص 99-112.
    • عيسي‌زادگان، علي، 1387، «کاربرد استعاره در مشاوره و روان‌درماني»، پژوهش‌هاي مشاوره، ش 26، ص 75-106.
    • غباري‌بناب، محمدباقر و همكاران، 1380، «رابطه توکل به خدا با اضطراب و صبر و اميدواري در شرايط ناگوار در دانشجويان دانشگاه تهران»، در: اولين همايش بين‌المللي نقش دين در بهداشت روان، تهران.
    • غباري‌بناب، محمدباقر و همكاران، 1386، «هوش معنوي»، انديشه نوين ديني، دوره سوم، ش 10، ص 125–147.
    • غباري‌بناب، محمدباقر، 1388، مشاوره و روان‌درمانگري با رويکرد معنويت، تهران، آرون.
    • فلاحي خشكناب، مسعود و منير مظاهري، 1387، معنويت، مراقبت معنوي و معنويت‌درماني، تهران، دانشگاه علوم بهزيستي و توان‌بخشي.
    • فيض کاشاني، ملامحمدمحسن، 1379، راه روشن، ترجمة محمدصادق عارف، چ دوم، مشهد، آستان قدس رضوي.
    • محمدي اشتهاردي، محمد، 1383، «صبر و مقاومت در سيره پيشوايان»، پاسدار اسلام، ش 274، ص 29-31.
    • محمدي، مسعود، 1384، بررسي عوامل مؤثر بر تاب‌آوري در افراد در معرض خطر سوءمصرف مواد، رساله دكتري تخصصي روان‌شناسي باليني، تهران، دانشگاه علوم بهزيستي و توان‌بخشي.
    • مصطفايي، محمدرضا و سعيد بشيريان، 1391، «بررسي مقايسه‌اي در نوجوانان مبتلا به بيماري‌هاي خاص و سالم شهر همدان»، مجله دانشکده پرستاري و مامايي همدان، دوره بيستم، ش 2، ص 65-71.
    • مطهري، مرتضي،1373، حکمت‌ها و اندرزها، چ سوم، تهران، صدرا.
    • مقصودي مديح، سميرا، 1392، تعيين اثربخشي آموزش صبر بر توانمندي‌هاي شخصيت و كيفيت زندگي زنان سرپرست خانوار، پايان‌نامه کارشناسي ارشد، تهران، دانشگاه علامه طباطبائي.
    • نعمتي‌پور، زهرا و همكاران، 1391، «بررسي اثربخشي آموزش صبر به شيوه گروهي بر کاهش علائم افسردگي و فشار رواني حاصل از داغ‌ديدگي در مادراني که فرزند خود را از دست‌ داده‌اند»، مطالعات روان‌شناسي باليني، سال دوم، ش 7، ص 31-59.
    • نوري، نجيب‌الله، 1387، «بررسي پايه‌هاي روان‌شناختي و نشانگان صبر در قرآن»، روان‌شناسي و دين، ش 4، ص 143-168.
    • هريزچي قديم، سپيده و همكاران، 1388، «بررسي تأثير برون‌ريزي احساسات به ‌صورت نوشتن بر ميزان افسردگي اضطراب در بيماران مبتلا به مولتي پل اسکلروزيس»، علوم مغز و اعصاب ايران، ش 258، ص 465-475.
    • وليدي پاک، آذر و همكاران، 1393، «اثربخشي آموزش ذهن آگاهي مبتني بر شناختي (MBCT) بر افزايش تاب‌آوري در زنان نابارور»، در: کنفرانس بين‌المللي علوم رفتاري و مطالعات اجتماعي، مؤسسه مديران ايده‌پرداز پايتخت ويرا.
    • Benson C.K, 1992, Forgiveness and the psychotherapeutic process, Journal of psychology and christianity, v. 11, N. 1, p. 76-81.
    • Bonanno, G. A, 2004, Loss, trauma, and human resilience, American Psychologist, v. 59, N. 1, p . 20-28.
    • Campbell-Sills, L, et al, 2006, Relationship of resilience to personality, coping and psychiatric symptoms in young adults, Behavior research and therapy, v. 44, p. 585-599.
    • Connor, K, & Davidson, J. R. T, 2003, Development of a new resilience scale: The Connor-Davidson Resilience Scale CD-RISC, Depression and Anxiety, v. 18, p. 76-82.
    • Fincham F, & Beach S, 2007, Forgiveness and marital quality: Precursor or consequence in well-established relationship, The Journal of Positive Psychology, v. 24, p. 260-268.
    • Fountoulakis, K. N, et al, 2008, Late-Life depression, religiosity, cerebral vascular disease, Cognitive impairment and attitudes towards death in the elderly: Interpreting the data, Medical hypotheses, v. 70, p. 493-96.
    • Fraser, M.W, et al, 1999, Risk, Protection, and Resilience: Toward a Conceptual Framework for Social Work Practice, Social Work Research, v. 23, p. 131-143.
    • Grossman, F. K, & Moore, R. P, 1994, Against the odds: Resilience in an adult survivor of childhood sexual abuse, In C.E, Franz & A.J, Stewart Ed s, Woman creating lives(P.71-82). San Francisco: West view Press, Karraki Eds, Life span developmental psychology: perspectives on stress and coping (P.151-174).
    • Izadian N, et al, 2010, A study of relationship between suicidal ideas, depression, resiliency, daily stresses and mental health among Tehran university students, Procedia - Social and Behavioral Sciences, v. 5, p. 1515-1519.
    • Keng,S.L, et al, 2011, Effects of mindfulness on psychological health: A review of empirical studies, Clinical Psychology Review, v. 31, N. 6, p. 1041–1056.
    • Luthar, S. S, & Cicchetti, D, 2000, The construct of resilience: implications for interventions and social policies, Development and Psychopathology, v. 12, p. 857-885.
    • Perkins D. F, & Jones K. R, 2004, Risk behaviors and resiliency within physically abused adolescents, Child Abuse & Neglect, v. 28, p. 547-563.
    • Pinquart, M, 2009, Moderating effect of dispositional resilience on association between hassles and psychological distress, Journal of Applied Developmental Psychology, v. 30, p. 1-8.
    • Smith, B. W, et al, 2009, The Role of Resilience and Purpose in Life in Habituation to Heat and Pain, The Journal or Pain, v. 10, N. 5, p. 493-495.
    • Worthington, E, & Diblasio F, 1990, Promoting mutual forgiveness within the fractured relationship, Psychology, v. 27, N. 2, p. 219-223.
    • Yang, K. P, & Mao, X. Y, 2007, A Study of nurses' spiritual intelligence: A cross- sectional questionnaire survey, Journal of Nursing Studies, v. 14, N. 4, p. 999-1010.
    • 84 reads
    Cite this article: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Ghadam Poor , Ezzatollah, Rahimi Pour , Tahereh, Amiri, Fatemeh, Khalili Goshnigani, Zahra .(2025) The Effectiveness of Patience Education Based on the Religious Doctrines on ResilienceAssociate Professor of Educational Psychology, Lorestan University. Ravanshenasi Wa Din, 11(1), 31-46

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Ezzatollah Ghadam Poor ; Tahereh Rahimi Pour ; Fatemeh Amiri; Zahra Khalili Goshnigani."The Effectiveness of Patience Education Based on the Religious Doctrines on ResilienceAssociate Professor of Educational Psychology, Lorestan University". Ravanshenasi Wa Din, 11, 1, 2025, 31-46

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Ghadam Poor , E, Rahimi Pour , T, Amiri, F, Khalili Goshnigani, Z.(2025) 'The Effectiveness of Patience Education Based on the Religious Doctrines on ResilienceAssociate Professor of Educational Psychology, Lorestan University', Ravanshenasi Wa Din, 11(1), pp. 31-46

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Ghadam Poor , E, Rahimi Pour , T, Amiri, F, Khalili Goshnigani, Z. The Effectiveness of Patience Education Based on the Religious Doctrines on ResilienceAssociate Professor of Educational Psychology, Lorestan University. Ravanshenasi Wa Din, 2025; 11(1): 31-46