Ravanshenasi Wa Din, Volume 18, Issue 2, No 70, Year 2025 , Pages 47-67

    Conceptual model of self-esteem- oriented parenting based on Islamic sources

    Article Type: 
    Research
    Writers:
    ✍️ Narges Abbassi / M.A. in Islamic Psychology with a Positive Approach, Research Institute for Quran and Hadith / abasi.na1366@gmail.com
    Ali Sadeghi Seresht / Assistant Professor, Department of Islamic Psychology, Research Institute for Quran and Hadith / sad13566@gmail.com
    Sayyed Mehdi Khatib / Assistant Professor, Department of Islamic Psychology, Research Institute for Quran and Hadith / mahdikhatib@yahoo.com
    Pages: 47-67 Receive Date: 2025/12/02 Accept Date: 2025/12/02
    dor 20.1001.1.20081782.1404.18.2.3.0
    doi 10.22034/ravanshenasi.2025.5001408
    Abstract: 
    The purpose of this research was to develop a conceptual model of self-esteem-centered parenting based on Islamic sources. The research method was qualitative, using data-based theory, in which verses and narrations related to self-esteem in children were extracted. In order to analyze the data, verses and narrations were coded and open, axial, and selective coding stages were followed. From a total of 159 verses and narrations, 271 open codes, 61 concepts, 23 categories, and one model were ultimately extracted. To ensure the reliability of the data and its quantification, two methods, Content Validity Index (CVI) and Content Validity Ratio (CVR), were used as the criteria. The scores on the CVI index were above the critical CVI value, i.e. 0.78, and the scores on the CVR index were above the required level, i.e. 0.62, which was confirmed. The findings of the study indicated that the underlying factors included verbal and nonverbal affection; revealing factors: practical training and time allocation; barriers: psychological and emotional harm and physical harm; and the components included acceptance and support, respect for the child's personality, trust in the children's abilities, positive behavior patterns, using encouragement and praise instead of punishment, setting clear and logical boundaries, effective communication with children, and encouraging autonomy and independence; and the outcomes included preserving the dignity of children, cultivating a strong and independent personality, striving for self-empowerment, and cultivating moral perfection.
    Keywords: 
    self-esteem
    parenting
    Islamic sources
    conceptual model
    چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
    Title :مدل مفهومی فرزندپروری عزت‌نفس محور بر اساس منابع اسلامی
    Abstract: 
    هدف از این پژوهش، تدوین مدل مفهومی فرزندپروری عزت ‌نفس محور بر اساس منابع اسلامی بود. روش پژوهش، کیفی به‌شیوۀ نظریۀ داده‌بنیاد بود؛ به این صورت که آیات و روایات مرتبط با عزت ‌نفس در کودکان، استخراج شد. در جهت تحلیل داده‌ها، آیات و روایات، کدگذاری شد و مراحل کدگذاری باز، محوری و گزینشی طی شد و از مجموع 159 آیه و روایت، در نهایت 271 کد باز، 61 مفهوم، 23 مقوله و یک مدل استخراج شد. برای اطمینان از اتکاپذیری داده‌ها و کمی‌سازی آن، دو شیوۀ شاخص روایی محتوا (CVI) و نسبت روایی محتوا (CVR)، ملاک عمل قرار گرفت. نمره‌‌ها در شاخص CVI، بالاتر از مقدار CVI بحرانی، یعنی 78/0 بود، و همین‌طور در شاخص CVR، بالاتر از میزان لازم، یعنی 62/0 بود، مورد تأیید قرار گرفت. یافته‌های پژوهش حاکی از آن بود که عوامل زمینه‌ساز شامل محبت کلامی و محبت غیرکلامی؛ عوامل آشکارساز: تربیت عملی و اختصاص زمان؛ موانع: آسیب‌رسانی روانی هیجانی و آسیب‌رسانی فیزیکی و مؤلفه‌ها شامل پذیرش و حمایت، احترام به شخصیت کودک، اعتماد به توانایی‌های کودکان، الگوی رفتار مثبت بودن، استفاده از تشویق و تمجید به‌جای تنبیه، تعیین مرزهای روشن و منطقی، ارتباط مؤثر با کودکان و تشویق به خودمختاری و استقلال و پیامدها شامل حفظ کرامت فرزندان، پرورش شخصیت مستحکم و مستقل، تلاش برای خودتوانمندسازی و آراستگی به کمالات اخلاقی بودند.
    Keywords: 
    عزت ‌نفس
    فرزندپروري
    منابع اسلامي
    مدل مفهومي
    References: 
    • قرآن کریم.
    • نهج البلاغه (1385). ترجمۀ محمد دشتی. تهران: اسلامیه.
    • آمدی، عبدالواحد (۱۴۲۹ق). غرر الحکم و درر الکلم. تحقیق: السید مهدی الرجائی. قم: مؤسسة دار الکتاب الاسلامی.
    • ابن‌شهرآشوب، محمد بن علی (1379). المناقب. قم: علامه.
    • احمداف، عاقل (1400). تبیین الگوی عزت‌ نفس از منظر اسلام. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد رشتۀ روان‌شناسی تربیتی. مدرسۀ عالی علوم انسانی، حکمت و تاریخ.
    • پاینده، ابوالقاسم (1383). نهج الفصاحه؛ مجموعه سخنان و خطبه‌های حضرت رسول اکرم. تصحیح و تنظیم: عبدالرسول پیمانی و محمدامین شریعتی. اصفهان: خاتم الانبیاء.
    • تبریزی شهروی، زهرا (1402). تأثیر ضعف و قوت عزت نفس بر خود کارآمدی. کنفرانس بین‌المللی روان‌شناسی، علوم تربیتی و سبک زندگی.SID https://sid.ir/paper/1082548/fa.
    • ابن‌شعبه حرانی، حسن بن علی (۱۳۶۳). تحف العقول عن آل‌الرسول. مصحح: علی‌اکبر غفاری. قم: انصاریان.
    • خطیب، سیدمهدی، آذربایجانی، مسعود، پسندیده، عباس، جان‌بزرگی، مسعود و رسول‌زاده طباطبایی، سیدکاظم (1401). تدوین الگوی مفهومی مقابلة دینی با استرس بر اساس آموزه‌های قرآن کریم: نظریۀ داده‌بنیاد. روان‌شناسی فرهنگی، 6(1)، 46ـ75.
    • دلاوری، اعظم و رضاپور، معصومه و رجبی پور، ساجده (1402). کمبود عزت نفس کودکان و دانش‌آموزان و راهکارهای افزایش عزت نفس، دهمین همایش ملی تازه‌های روان‌شناسی مثبت. بندرعباس. https://civilica.com/doc/2011422.
    • سید رضی، محمد بن حسین (1385). نهج البلاغه. ترجمۀ محمد دشتی. تهران: اسلامیه.
    • سید بن ‌طاووس (1414ق). لهوف. اسوه
    • طبرانی، سلیمان بن احمد (1415ق). المعجم الکبیر. القاهره: مکتبۀ ابن تیمیه.
    • عباسی, مهدی, & پسندیده, عباس. (1396). مفهوم‌شناسی در مفاهیم دینی با رویکرد روان‌شناختی: مراحل و شیوۀ اجرا. پژوهش‌نامۀ روان‌شناسی اسلامی، 3(6)،7ـ42.
    • کوخایی، آزاد و رودمقدس، رمضانعلی (1395). بررسی سبک‌های فرزندپروری در منابع اسلامی. بصیرت و تربیت اسلامی، 13(36)، 129ـ150.
    • کلینی، محمد بن یعقوب (1363). الکافی. تهران: دار الکتب الاسلامیه.
    • لوییس، جان فیلیپ و لوییس، کارن مک دونالد (1396). فرزندپروری با کفایت (با رویکرد طرح‌وارۀ درمانی). ترجمة سیدمهدی موسوی موحد. تهران: ارجمند.
    • متقی هندی، علی بن حسام‌الدین (1409ق). کنزالعمال، بیروت: مؤسسۀ الرسالۀ.
    • مجلسی، محمدباقر (1403ق). بحارالانوار. تهران: دار الکتب الاسلامیه.
    • مشایخ، مهسا، محسنی چلک، محمدحسین و صلاحی کجور، عظیم (1400). چرایی عزت ‌نفس در کودکان و نوجوانان و راه‌های تقویت آن، پیشرفت‌های نوین در روان‌شناسی. علوم تربیتی و آموزش‌ و پرورش، 4(34)، 58ـ69.
    • مطهری، مرتضی (1390). مجموعه‌آثار. تهران: صدرا.
    • موسوی، ستاره (1394). عزت ‌نفس و آثار تربیتی آن از دیدگاه قرآن و احادیث. پژوهش‌های اجتماعی اسلامی، 21(105)، 149ـ176.
    • میرزاترابی، سیدمحسن (1400). تهیة بستۀ آموزشی مؤلفه‌های عزت ‌نفس مبتنی‌بر آیات و روایات ویژه نوجوانان. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد روان‌شناسی اسلامی مثبت‌گرا. دانشگاه معارف قرآن و عترت اصفهان.
    • یعقوبی، احمد بن ‌اسحاق (1358ق). تاریخ یعقوبی. نجف: بی‌نا.
    References: 
    • Ackerman, B. P., et al (2012). Maternal sensitivity and attachment security in infancy: A behavioral genetic study. Developmental Psychology, 48(3), 695-704.
    • Baumrind, D. (1991). The influence of parenting style on adolescent competence and substance use. Journal of Early Adolescence, 11(1), 56-95.
    • Bernstein, J. (2013). Verbal affection and its effects on child self-worth, Child Development Research.
    • Bowlby, J. (1988). A Secure Base: Parent-Child Attachment and Healthy Human Development.
    • Coopersmith, Stanly (1967). The Antecedents of Self-esteem (A series of books in behavioral science), W.H Freeman Company.
    • Eris, R. & et al (2012). The correlation between verbal affection and self-esteem in children, *International Journal of Early Childhood Education*.
    • Field, T. (2010). Touch for socioemotional and physical well-being: A review. Developmental Review, 30(4), 367-383.
    • Gershoff, E. T. (2009). Corporal punishment by parents and associated child behaviors and experiences: A meta-analytic and theoretical review. Psychological Bulletin, 128(4), 539-579.
    • Glaser, D. (2002). Emotional abuse and neglect (psychological maltreatment): A conceptual framework. Child Abuse & Neglect, 26(6-7), 697-714.
    • Harlow, H. F. (2011). The nature of love. American Psychologist, 13(12), 673-685.
    • Harter, S. (1999). The Construction of the Self: A Developmental Perspective.
    • Kim, J. & Cicchetti, D. (2004). Longitudinal pathways linking child maltreatment, emotion regulation, peer relations, and psychopathology. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 45(1), 65-76.
    • Maccoby, E. E., & Martin, J. A. (1983). Socialization in the context of the family: Parent-child interaction, In P. H. Mussen (Ed.). Handbook of Child Psychology, 4, 1-101. New York: Wiley.
    • Reynolds, C. & et al (2014). The impact of parental verbal affection on children’s self-esteem. Journal of Child Psychology.
    • Rogers, C. R. (1961). On Becoming a Person: A Therapist's View of Psychotherapy.
    • Rutter , J. B. (1966). Generalized Expectancies for Internal Versus External Contral of Reinforcement. Psychological Monographs, No.80.
    • Smith E. E., Fredrickson B., loftus G., Nolen-Hoeksema S. (2003). Atkinson and Hilgard's introduction to psychology, 14th Ed. New York: Wadsworth.
    • Straus, M. A. & Paschall, M. J. (2009). Corporal punishment by mothers and child’s cognitive development: A longitudinal study of two nationally representative age cohorts. Journal of Aggression, Maltreatment & Trauma, 18(5), 459-483. 
    • 226 reads
    Cite this article: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Abbassi, Narges, Sadeghi Seresht , Ali, Khatib, Sayyed Mehdi.(2025) Conceptual model of self-esteem- oriented parenting based on Islamic sources. Ravanshenasi Wa Din, 18(2), 47-67 https://doi.org/10.22034/ravanshenasi.2025.5001408

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Narges Abbassi; Ali Sadeghi Seresht ; Sayyed Mehdi Khatib."Conceptual model of self-esteem- oriented parenting based on Islamic sources". Ravanshenasi Wa Din, 18, 2, 2025, 47-67

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Abbassi, N, Sadeghi Seresht , A, Khatib, S.(2025) 'Conceptual model of self-esteem- oriented parenting based on Islamic sources', Ravanshenasi Wa Din, 18(2), pp. 47-67

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Abbassi, N, Sadeghi Seresht , A, Khatib, S. Conceptual model of self-esteem- oriented parenting based on Islamic sources. Ravanshenasi Wa Din, 2025; 18(2): 47-67