The Relationship between God-Awareness and Self- Awareness
Article Type:
Research
Writers:
Abolghasem Bashiri
/ Assistant professor of Imam Khomeini Education and Research Institute / bashiri@Qabas.net
/ Assistant professor of Imam Khomeini Education and Research Institute / bashiri@Qabas.netMasuod Jan bozorgi / Assistant professor of University and Seminary research center. / janbo@rihu.ac.ir
Abstract:
The present paper aims at investigating the relationship between God-awareness and self-awareness and elaborating on the role of God-awareness in self-awareness. The research method is correlative and retrogressive. 225 individuals were selected through random cluster sampling. The data were analyzed by God-awareness test and integrative self-knowledge scale which have necessary validity and reliability, as well as Pearson correlation, regression and other statistical indexes.
The research findings showed that there was a significant positive relationship between God-awareness and self-awareness and that God-awareness has a predictive role in self-awareness. These findings also indicate an important dimension of religiousness in expounding how it influences psychological functions. An increase in God-awareness will result in an increase in self-awareness. Furthermore, an increase in the knowledge and awareness of science of religion and religious commitment will result in an increase in God-awareness and self-awareness. Therefore, God-awareness as the fundamental factor of unity at the top of man's psychological organization exerts influence on the process of self-awareness in better functioning of "self", integrity and unity of personality and other psychological functions.
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :رابطه‌ی خدا آگاهی با خودآگاهی
Abstract:
هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه‌ی بین خداآگاهی و خودآگاهی، و تبیین نقش خداآگاهی در خودآگاهی است. روش این پژوهش از نوع همبستگی و پس رویدادی می باشد. تعداد 225 نفر، به شیوه‌ی تصادفی خوشه ای نمونه گیری شدند. داده های گردآوری شده توسط آزمون خداآگاهی و مقیاس خودشناسی انسجامی که از اعتبار و روایی لازم برخوردارند، با استفاده از همبستگی پیرسون، رگرسیون و شاخص های آماری دیگر تجزیه و تحلیل شدند.
یافته های پژوهش نشان داد که بین خداآگاهی و خودآگاهی رابطه‌ی معنادار مثبت وجود داشته، خداآگاهی نقش پیش بینی کننده در خودآگاهی دارد. نتایج این پژوهش حکایت از بعد مهمی از دین داری، در تبیین چگونگی اثربخشی آن در کارکردهای روان شناختی دارد. با افزایش میزان خداآگاهی، میزان خودآگاهی نیز افزایش خواهد یافت. همچنین با ارتقای سطح دانش و آگاهی دین شناختی و پایبندی مذهبی، میزان خداآگاهی و خودآگاهی افراد افزایش می یابد. بنابراین، خداآگاهی به منزله‌ی عامل بنیادین وحدت، در رأس سازمان روانی انسان، فرایند خودآگاهی را در کنش وری بهتر «خود»، یک پارچگی و توحید یافتگی شخصیت و دیگر کارکردهای روان شناختی، تحت تأثیر قرار می دهد.
References:
- آذربايجاني، مسعود و سيدمهدي موسوي‌اصل، درآمدي بر روان‌شناسي دين، تهران، سمت و قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1385.
- آقابابايي، ناصر و همكاران، « تقابل فرايندهاي خودشناختي با آستانه‌گذري»، روان‌شناسي و دين، سال 4، ش 1، 1390، ص 55ـ69.
- اقبال لاهوري، محمد، احياى فكر دينى در اسلام، ترجمة احمد آرام، تهران، كانون نشر و پژوهش‌هاي اسلامي، 1346.
- براندن، ناتانيل، روان‌شناسي عزت نفس، ترجمة مهدي قراچه‌داغي، تهران، نخستين، 1379.
- بزرگي، محمودرضا، « ارتباط ميان سبك‌هاي دلبستگي به خدا، صبر و عزت نفس»، پايانامه كارشناسي ارشد، تهران، دانشگاه تهران، 1383.
- بياني، احمد، روش‌هاي تحقيق و سنجش در علوم تربيتي و روان‌شناسي، تهران، رهيافت، 1378.
- پورحسين، رضا، روان‌شناسي خود، تهران، اميركبير، 1383.
- تبيك، محمدتقي، « ارتباط پنج عامل بزرگ شخصيت و فرايندهاي خودشناختي با طبقه‌بندي توانمندي‌هاي خوي در روان‌شناسي مثبت»، پايان‌نامه كارشناسي ارشد، دانشگاه تهران، 1389.
- تقي‌ياره، فاطمه و همكاران، « بررسي ارتباط سطح تحول من، دلبستگي به خدا و جهت‌گيري مذهبي در دانشجويان»، روان‌شناسي، سال نهم، ش 1 (پياپي 33)، بهار 1384، ص 3- 21.
- تورسن، كارل اي و همكاران، « معنويت، دين و بهداشت ـ شواهد، موضوعات و علائق»، ترجمة احمدرضا جليلي، فصلنامه نقد و نظر (دين و بهداشت‌رواني 1)، ش33 و 34، 1383، ص 166- 216.
- جلالي تهراني، سيدمحمدمحسن، « توحيد درماني»، ترجمة علي‌رضا شيخ شعاعي، فصلنامه نقد و نظر (دين و بهداشت رواني 2)، سال 9، ش 3 و 4 (پياپي 35 و 36)، 1383، ص 18- 46.
- جيمز، ويليام، دين و روان، ترجمة مهدي قائني، تهران، بنگاه ترجمه و نشر كتاب، 1343؛ و سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامي، 1372.
- حدادي كوهسار، علي‌اكبر و باقر غباري‌بناب، « رابطه ابعاد سلامت رواني دانشجويان با انگاره ذهني آنان از خدا»، چكيده مقالات دومين همايش سراسري نقش دين در بهداشت روان، تهران، دانشگاه علوم پزشكي ايران، 1386، ص 73.
- خداياري‌فرد، محمد و همكاران، « گستره پژوهش‌هاي روان‌شناختي در حوزه دين»، فصلنامه انديشه و رفتار، سال 6، ش 4، 1380، ص 33- 39.
- دانش، عصمت، « تأثير خودشناسي اسلامي در افزايش ميزان سازگاري زناشويي»، تازه‌ها و پژوهش‌هاي مشاوره، سال 3، ش 11، ص 8- 30.
- دلاور، علي، مباني نظري و عملي پژوهش در علوم انساني و اجتماعي، تهران، رشد، 1380.
- راغب اصفهانى، حسين بن محمد، المفردات في غريب القرآن، دمشق ـ بيروت، دارالعلم الدار الشامية، 1412 ق.
- سياروچي، ژوزف و همكاران، هوش عاطفي در زندگي روزمره، ترجمة اصغر نوري امامزاده‌اي و حبيب‌الله نصيري، تهران، نوشته، 1383.
- شاه‌محمدي، خديجه، و همكاران، « نقش خودشناسي در تنيدگي، سبك‌هاي دفاعي و سلامت جسماني»، روان‌شناسان ايراني، سال 3، ش 10، 1385، ص 145- 156.
- شجاعى، محمدصادق، « رابطه ميزان توكل به خدا با حرمت خود دانش پژوهان مؤسسات آموزشى و پژوهشى استان قم»، پايان‌نامه كارشناسي ارشد، قم، مؤسسه امام خمينى (ره)، 1382.
- ـــــ، توكل به خدا راهي به سوي حرمت خود و سلامت روان، قم، مؤسسه امام خميني، 1383.
- شريفي‌نيا، محمدحسين، « درمان يكپارچه توحيدي رويكردي ديني در درمان اختلالات رواني»، مطلاعات اسلام و روان‌شناسي، سال 3، ش 4، 1388، ص 65- 82.
- شولتز، دوان، روان‌شناسي كمال: الگوي شخصيت سالم، ترجمة گيتي خوشدل، تهران، پيكان، 1380.
- ـــــ، نظريه‌هاي شخصيت، ترجمة يوسف كريمي و ديگران، تهران، ارسباران، 1383.
- شيري، مهدي، « رابطه توكل به خدا و صفات شخصيتي بر اساس تست NEO-FFI»، پايان‌نامه كارشناسي ارشد، قم،مؤسسه امام خميني، 1387.
- صادقي، منصوره‌سادات و همكاران، « والدين، خود و ديگران مهم: منابع تصور از خدا»، مجله علوم رفتاري، سال 2، ش 1، 1387، ص 83- 96.
- طباطبايي، محمدحسين، الميزان في تفسير القرآن، قم، اسماعيليان، 1371.
- عليانسب، سيدحسين، « بررسي رابطه كيفيت دلبستگي به خدا، تصوير ذهني از خدا و اضطراب مرگ»، پايانامه كارشناسي ارشد، قم، مؤسسه امام خميني(ره)، 1387.
- غباري بناب، باقر و علي‌اكبر حدادي كوهسار، « رابطه تصوير ذهني از خدا با خصومت و حساسيت در روابط بين‌فردي در دانشجويان»، علوم شناختي، سال 9، ش 33، 1389، ص 82- 98.
- فيست، جس و فيست، گريگوري جي، نظريه‌هاي شخصيت، ترجمة يحيي سيدمحمدي، تهران، نشر روان، 1386.
- قرباني، نيما و واتسن، پي.جي، « فرآينده‌هاي خودشناختي و نظام‌هاي پردازش خبر عقلاني و تجربه‌اي در ايران و آمريكا»، روان‌شناسنان ايراني، سال 2، ش 5، پاييز 1384، ص 3 – 14.
- كار، آلن، روان‌شناسي مثبت: علم شادماني و نيرومندي‌هاي انسان، ترجمة حسن پاشا شريفي و همكاران، تهران، سخن، 1385.
- كليني، محمدبن يعقوب، الكافي، تهران، اسلاميه، 1362.
- كيومرثي، محمدرضا، « رابطه جهت‌گيري مذهبي با عوامل شخصيت»، معرفت، سال 12، ش 12 (پياپي 75)، 1382، ص 59- 76.
- لطيفيان، مرتضي و ديبا سيف، « بررسي تأثير خودآگاهي بر اختلالات روابط بين فردي دانشجويان»، مجله علوم اجتماعي و انساني دانشگاه شيراز، سال 26، ش 3 (پياپي 52)، 1386، ص 137- 150.
- مجلسي، محمدباقر، بحارالانوار، بيروت، مؤسسه الوفا، 1404ق.
- محسني، نيك‌چهره، ادراك خود: از كودكي تا بزرگ‌سالي، ديدگاه‌ها، نظريه‌ها و كاربرد‌هاي تربيتي و درماني، تهران، بعثت، 1375.
- محمدپور، احمدرضا، ويكتور اميل فرانكل بنيانگذار معنادرماني، تهران، دانژه، 1385.
- مصباح يزدي، محمدتقي، بر درگاه دوست؛ ياد او (مشكات 3 و 4)، تحقيق و نگارش عباس قاسميان و كريم سبحاني، قم، مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني، 1388.
- ـــــ، به سوي او (مشكات 5)، تحقيق و تدوين محمدمهدي نادري قمي، قم، مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني، 1388.
- ـــــ، اخلاق در قرآن، تحقيق و نگارش محمدحسين اسكندري، قم، مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني، 1376.
- مطهري، مرتضي، مجموعه آثار ( انسان در قرآن)، ج 2، تهران، صدرا، 1371.
- ـــــ، مجموعه آثار ( انسان كامل)، ج 23، تهران، صدرا، 1383.
- نصيرزاده، راضيه و كاظم رسول‌زاده طباطبايي، « بررسي رابطه باورهاي مذهبي با راهبردهاي مقابله با تنيدگي در دانشجويان»، افق دانش: فصلنامه دانشگاه علوم پزشكي و خدمات بهداشتي درماني گناباد، سال 15، ش 2، 1388، ص 36- 46.
- نورعليزاده ميانجي، مسعود، « رابطه خداآگاهي با خودآگاهي»، پايان‌نامه كارشناسي ارشد، قم، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني، 1390.
- وولف، ديويد ام.، روان‌شناسي دين، ترجمة محمد دهقاني، تهران، رشد، 1386.
- يونگ، كارل گ، روان‌شناسي و دين، ترجمة فؤاد روحاني، تهران، شركت سهامي كتاب‌هاي جيبي، 1373.
- Ashley, G. C., Self-awareness: Scale development and validation, Unpublished master's thesis, University of Nebraska at Omaha, 2007.
- Brown, K. W. & Ryan, R. M., The Benefits of Being Present: Mindfulness and Its Role in Psychological Well-Being, Journal of Personality and Social Psychology, 84 (4), 2003, p: 822– 848.
- Ghobari Bonab, Bagher & Haddadi Koohsar, Ali Akbar, Relation between image of God with hostility and interpersonal sensitivity in college students, Procedia Social and Behavioral Sciences, 5, 2010, p: 970– 974.
- Ghorbani, N., Ghramaleki, A. F., & Watson, P. J., Philosophy, self-knowledge, and personality in Iranian teachers & students of philosophy, The journal of psychology, 139 (1), 2005, p: 81- 95.
- Ghorbani, N., Watson, P. J. &, Hargis, M. B., Integrative self-knowledge scale: correlation and incremental validity of a cross-cultural measure developed in Iran and the United states, The journal of psychology, 142 (4), 2008, p: 395- 412.
- Greenway, A.P., Milne L.C., Clarke, V., Personality variables, self-esteem and depression and an individual’s perception of God, Mental Health, Religion & Culture, 6, 1, 2003, p: 45- 58.
- Hoffman, L., Jones, T. T., Williams, F., & Dillard, K. S., The God image, the God concept, and attachment, Paper presented at the Christian Association for Psychological Studies International Conference, St. Petersburg, FL, 2004.
- Lawrence, R. T., Measuring the image of God: The God image inventory and the God image scales, Journal of Psychology and Theology, 25, 1997, p: 214- 226.
- Schaap-Jonker, H., Eurelings-Bontekoe, E., Verhagen, P., & Zock, H., Image of God and personality pathology: An exploratory study among psychiatric patients, Mental Health, Religion & Culture, 5, 2002, p: 55- 71.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
Nouralizadeh, Masuod, Bashiri, Abolghasem, Jan bozorgi, Masuod.(2025) The Relationship between God-Awareness and Self- Awareness. Ravanshenasi Wa Din, 5(3), 5-24
Masuod Nouralizadeh; Abolghasem Bashiri; Masuod Jan bozorgi."The Relationship between God-Awareness and Self- Awareness". Ravanshenasi Wa Din, 5, 3, 2025, 5-24
Nouralizadeh, M, Bashiri, A, Jan bozorgi, M.(2025) 'The Relationship between God-Awareness and Self- Awareness', Ravanshenasi Wa Din, 5(3), pp. 5-24
