سخن نخست /سردبیر
Article data in English (انگلیسی)
سخن نخست
خدا، انسان و جهان، سه موضوع محوری در اندیشه بشر هستند که همواره در طول تاریخ و در بیشتر جوامع انسانى، پرسشهای مهمی را برانگیختهاند. در این میان، شناخت انسان و تبیین ماهیت وى، معمایی شده است که دانشمندان فراوانی را در رشتههای مختلف علمی به خود سرگرم ساخته است، اما به دلیل پیچیدگی ماهیت انسان و رمز و رازهای نهفته در آن، هنوز پاسخ قانعکنندهای به پرسشهای اساسی درباره چیستی وی داده نشده است. از جمله دانشهایی که به بررسی انسان و ویژگى های او مى پردازد، علوم انسانی تجربی و فلسفههای مضاف آن، علمالنفس فلسفى، خودشناسى، فلسفه اخلاق، عرفان، فلسفه علوم اجتماعی و... است. هر کدام از این دانشها، از زاویهای ویژه انسان و جنبههای وجودی او را بررسی کردهاند. به نظر مى آید بررسی انسان از منظر دین، نکتههای جالبی را درباره ماهیت انسان و جنبههای وجودی او فرا روی اندیشمندان قرار دهد؛ زیرا در ادیان الهی به ویژه دین مبین اسلام، توجه خاصی به انسان شده است؛ به گونهای که آفرینش جهان هستى، فرستادن پیامبران، نزول کتابهای آسمانی همه و همه، بر محور وجود انسان صورت گرفته است تا هم، زمینه شناخت هرچه بیشتر وی را فراهم کنند و هم راه رسیدن انسان به کمال حقیقى اش را هموار سازند.
متأسفانه در عصر حاضر، با وجود همه موفقیتهای علمى، صاحبان قدرت و اداره کنندگان جوامع انسانى، برنامههای گوناگونی در دست دارند که با هدفهای انسانی ناسازگار است و آینده بشریت را به صورت جدی تهدید مى کند. در آستانه قرن بیست و یکم، نگرانى ها و بحرانهایی مانند وحشت از جنگ هستهاى، آلودگی محیط زیست، سوءاستفاده از داروها، تروریسم دولتی و غیر دولتى، گرسنگى، بیمارى های روانی و... گریبان بشر را گرفته است. این نگرانى ها نهتنها موانعی بر سر راه شناخت وی ایجاد کرده، بلکه بحرانهای خطرناکی را نیز فرا روی او نهاده است. شاید درک بهتری از ماهیت انسان، راه مناسبی را برای حل این مشکلات پیشنهاد دهد. آبراهام مازلو در جایی مى نویسد: «انسان عامل اصلی مشکلات جهان است؛ به گونهای که با اصلاح او همه چیز اصلاح مى گردد». (مزلو، 1957م)
درک صحیح از خود و دیگران، ما را برای برخورد منطقی و معقول با گرفتارى های جدید زندگی آماده مى کند. اهمیت این شناخت حتی از همه پیشرفتهای فنی و یا آموختن بالاترین معیارهای زندگی بیشتر است. تاریخ همواره نشان داده است که هرگاه دستآوردهای علمی در دست انسانهای نادان و بدبین قرار گرفته، نتایج فاجعهآمیزی به بار آمده است. از این رو، چون برآورده شدن بزرگترین آرزوی انسان در گرو شناخت بیشتر وی از خود است، بررسی انسان از نگاه حوزههای گوناگون معرفتی از جمله دین و روانشناسى، شایسته است، مهمترین تلاش همه اندیشمندان و پژوهشگران، به ویژه اندیشمندان این دو حوزه معرفتى، مسئله انسانشناسی باشد.
خوشبختانه با لطف خداوند منان و تلاش گروهی همکاران و صاحبنظران، این شماره مجله روان‌شناسی در تعامل با دین آماده چاپ است. در این شماره، موضوعهایی همچون: دین و بهداشت روان، نقش نماز در آرامش روان، نقش رفتارهای دینی در بهداشت روانى، بررسی و نقد رویکرد فروید به دین، بررسی هوش و شخصیت طلاب موفق و ناموفق، روان‌شناسی اینترنت و... تقدیم مى گردد. امید است که با طرح دیدگاههای عالمانه خود، ما را در این تلاش علمی یاری کنید.
علیه توکلت و الیه انیب
سردبیر
