تأثیر آموزش هوش معنوی بر تنظیم شناختی هیجان دانش‌آموزان دختر دوره متوسطه اول شهر قم
نویسندگان:
رضا جعفری هرندی
/ دانشیار گروه علوم تربیتی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه قم / rjafarih@gmail.com
/ دانشیار گروه علوم تربیتی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه قم / rjafarih@gmail.comچکیده:
هدف از پژوهش حاضر تعیین اثربخشی آموزش هوش معنوی بر تنظیم شناختی هیجان دانش‌آموزان دختر دوره متوسطه اول شهر قم بوده است. روش تحقیق از نوع «شبه‌آزمایشی» با طرح پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری این پژوهش شامل تمام دانش‌آموزان دختر دوره متوسطه اول شهر قم در سال تحصیلی 1400-1401 بود. با استفاده از روش «نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌‌‌‌‌ای چند مرحله‌ای» 60 دانش‌آموز انتخاب و به طور تصادفی در گروه‌های آزمایش و گواه جایگزین شدند. برای جمع‌آوری اطلاعات از پرسشنامه «تنظیم شناختی هیجان» گارنفسکی و همکاران (2001) استفاده شد. گروه آزمایش طی 10 جلسه 90 دقیقه‌ای تحت آموزش بسته هوش معنوی کینگ (2008) قرار گرفت. تحلیل داده‌ها با روش «تحلیل کواریانس» انجام شد. یافته‌ها نشان داد تفاوت بین عملکرد دانش‌آموزان دختر دوره متوسطه اول در راهبردهای مثبت و منفی تنظیم شناختی هیجان در دو گروه آزمایش و گواه معنادار است. به عبارت دیگر می‌توان گفت: آموزش هوش معنوی سبب افزایش راهبردهای مثبت تنظیم شناختی هیجان و کاهش راهبردهای منفی تنظیم شناختی هیجان می‌شود. مطابق یافته‌ها، آموزش هوش معنوی می‌تواند به‌مثابه یک روش مؤثر در بهبود راهبردهای تنطیم شناختی هیجان به کار گرفته شود.
Article data in English (انگلیسی)
Title:
The Effect of Spiritual Intelligence Training on the Cognitive Regulation of Emotion in Female Students of the First Secondary School in Qom
Abstract:
The aim of this research is to determine the effectiveness of training spiritual intelligence on the cognitive regulation of emotion in female students of the first secondary school in Qom. The research method is "pseudo-experimental" with a pre-test-post-test design and a control group. The statistical population of this study includes all female students of the first secondary school in Qom city in the academic year 1400-1401. Sixty students are selected and randomly placed in experimental and control groups using the "multi-stage cluster random sampling" method. Garnefski et al.'s "Cognitive Regulation of Emotion" questionnaire (2001) is used to collect information. King's spiritual intelligence package (2008) was trained to the experimental group during ten sessions of 90 minutes. Data is analyzed by "covariance analysis" method. According to the results, there is a significant difference between the performance of female students of the first secondary school in positive and negative strategies of cognitive regulation of emotion in the experimental and control groups. In other words, we can say: training spiritual intelligence increases positive strategies of cognitive regulation of emotion and decreases negative strategies of cognitive regulation of emotion. According to the findings, training spiritual intelligence can be used as an effective method in improving the strategies of cognitive regulation of emotion.
References:
References:
- بذرافشان، محمدرضا، 1390، اﺛﺮﺑﺨﺸﻲ آﻣﻮزش ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎی ﻫﻮش ﻣﻌﻨﻮی ﺑﺮ ﺷﺎدﻣﺎﻧﻲ و ﺳﻼﻣﺖ روان داﻧﺶ آﻣﻮزان ﭘﺴﺮ دوره ﻣﺘﻮﺳﻄﻪ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﺧﺎﺗﻢ سال تحصیلی 90-1389، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، ﮔﺮوه مشاوره، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت.
- برجعلی، زهرا و زهره خسروی، 1395، «رابطه میان مؤلفه‌های هوش معنوی و هویت فردی»، اندیشه‌های نوین تربیتی، ش 12، ص 97-115.
- تاج‌آبادی هرات، جعفر، 1391، اﺛﺮﺑﺨﺸﯽ آﻣﻮزش ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎی ﻫﻮش ﻣﻌﻨﻮی ﺑﺮ ﻋﺰت ﻧﻔﺲ و ﺳﺎزﮔﺎری داﻧﺶ آﻣﻮزان ﭘﺴﺮ دوره ﻣﺘﻮﺳﻄﻪ ﺷﻬﺮ ﻫﺮات، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت.
- جوکار، بهرام و فاطمه کمالی، 1395، «رابطه معنویت و نظم‌جویی شناختی هیجان»، روانشناسی تحولی، ش 12، ص 377-385.
- حسنی، جعفر، 1389، «خصوصیات روان سنجی پرسشنامه نظم جویی شناختی هیجان»، روانشناسی بالینی، ش 2، ص 73-83.
- رجبی، سوران و همکاران، 1396، «پیش‌بینی راهبردهای تنظیم شناختی هیجان با استفاده از انعطاف‌پذیری ذهن، بازداری و توجه پیوسته در نوجوانان دختر»، عصب روانشناسی، ش 3(9)، ص 9-24.
- رجبی، صدیقه، 1393، ﺑﺮرﺳﻲ راﺑﻄﺔ ﻫﻮش ﻣﻌﻨﻮی و ﻫﻮش ﻫﻴﺠﺎﻧﻲ ﺑﺎ ﺷﺎدﻛﺎﻣﻲ، پایان‌نامه کارشناسی ارشد. روانشناسی عمومی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه خوارزمی.
- سازگار، ملیحه، 1389، اثربخشی آموزش مؤلفه‌های هوش معنوی بر بهزیستی ذهنی دانشجویان دختر پردیس قم، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، مشاوره، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی.
- سوری، حسین، و همکاران، 1397، بررسی رابطه جهت‌گیری مذهبی و تنظیم هیجان در دانشجویان قزوین در: پنجمین کنفرانس بین‌المللی روانشناسی، علوم تربیتی و سبک زندگی، قزوین.
- شریفی باستان و همکاران، 1395، «نقش راهبردهای تنظیم شناختی هیجان و عاطفه مثبت و منفی در پیش بینی تاب آوری زنان مبتلا به سرطان پستان»، روان پرستاری، ش 4، ص 38-49.
- صیادی تورانلو، حسین و همکاران، 1386، «بررسی رابطه اعتقاد به آموزه‌های مذهبی اسلام و هوش هیجانی دانشجویان»، اندیشه نوین دینی، ش 3، ص 145-172.
- عبدی، سلمان و همکاران، 1389، «رابطه سبک‌های تنظیم هیجان شناختی و سلامت عمومی دانشجویان»، دانشگاه علوم پزشکی ارتش جمهوری اسلامی ایران، ش8، ص 258-264.
- قنبریان، فاطمه، 1395، بررسی رابط هوش معنوی با راهبردهای تنظیم شناختی هیجان و کیفیت زندگی در دانش‌آموزان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود.
- گودرزی، کورش، 1393، «اثربخشی تعاملی آموزش مهارت‌های زندگی مبتنی بر توانایی‌های شناختی و فراشناختی و هوش معنوی بر بهبود میزان آگاهی دانشجویان از مهارت‌های زندگی»، راهبردهای شناختی در یادگیری، ش 2(3)، ص 19-38.
- محمدی کنجانی و همکاران، 1396، «بررسی رابطة هوش معنوی و عمل به باورهای دینی با تنظیم هیجان شناختی در زنان باردار»، روانشناسی و دین، ش 10، ص 125-142.
- محمدی، حمیده و محمد مزیدی، 1393، «نقش دینداری در پیش‌بینی راهبردهای تنظیم شناختی هیجان دانشجویان»، فرهنگ در دانشگاه اسلامی، ش 13،ص 605-620.
- محمودی، فیروز و همکاران، 1396 «بررسی نقش نگرش معنوی در پیش‌بینی راهبردهای تنظیم شناختی هیجانی در دانشجویان»، دین و سلامت، ش 5، ص 51-60.
- مشیریان فراحی و همکاران، 1394، «پیش‌بینی دﺷﻮاری ﺗﻨﻈﯿﻢ ﻫﯿﺠﺎن ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻫﻮش ﻣﻌﻨﻮی در ﻣﺠﺮﻣﯿﻦ زﻧﺪان ﻣﺸﻬﺪ»، دین و سلامت، ش 13،ص 39-48.
- مهدوی نیسیانی و همکاران، 1398، «رابطه جهت‌گیری مذهبی و هوش معنوی با خودتنظیمی هیجانی در زنان خشونت دیده در خانواده»، دین و سلامت، ش 5، ص 101-114.
- نمازیان، مریم، 1392، اثربخشی آموزش هوش‌معنوی بر میزان گرایش به تفکر انتقادی و خلاقیت هیجانی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، گروه روانشناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید باهنر کرمان.
- یعقوبی، ابوالقاسم و همکاران، 1401، «پیش‌بینی سرزندگی تحصیلی دانش‌آموزان براساس نظم‌جویی شناختی هیجان و پردازش شناختی»، راهبردهای شناختی در یادگیری، ش 10، ص 135-154.
- Akbari, M, & Hossaini, S. M, 2018, "The relationship of spiritual health with quality of life, mental health, and burnout: The mediating role of emotional regulation", Iranian journal of psychiatry, No. 13(1), p. 22-31.
- Beauvais, A. M, Stewart, J. G, & DeNisco, S, 2014, "Emotional intelligence and spiritual well-being: implications for spiritual care", Journal of Christian Nursing, No. 31(3), p. 166-171.
- Emmons, R. A, 2000, "Is spirituality an intelligence? Motivation, cognition and the psychology of ultimate concem", The international journal for the psychology of religion, No. 10(1), p. 2-30.
- Garnefski, N., Kraaij, V., & Spinhoven, P, 2001, "Negative life events, cognitive emotion regulation and emotional problems", Personality and Individual Differences, No. 30(8), p. 1311–1327
- Geula, K, 2004, "Emotional intelligence and spiritual development", In: Forum for Integrated Education and Educational Reform, Santa Cruz, CA.
- Gross, J. J, 1998, "The emerging field of emotion regulation: An integrative review", Review of General Psychology, No. 2, p. 271–299.
- Gross, J. J, 2002, "Emotion regulation", In: Feldman-Barrett L, Salovey P, The wisdom in feeling. 1sted. United States, New York: The Guilford Press, No. 35(2), p. 297–318.
- McCullough, M.E, & Willoughby, B. L. B, 2009, "Religion, self-regulation, and self-control: Associations, explanations, and implications", Psychological Bulletin, No. 135(1), p. 69–93.
- Peacok, J.R, & Poloma, M M, 1994, "Religiosity and life satisfaction across the life course", Social Indicators Research, Vol. 48, p. 321-342.
- Seligman, M, 2002, Authentic happiness: Using the new positive psychology to realize your potential for lasting fulfillment, new york: free press.
- Sisk, D, 2008, "Engaging the spiritual intelligence of gifted student to buil global awareass in the classroom", Academic research library, No. 30(1), p. 24- 30.
- Wachholtz, A.B, & Pargament, K.I, 2005, "Is spirituality a critical ingredient of meditation? Comparing the effects of spiritual meditation, secular meditation, and relaxation on spiritual, psychological, cardiac, and pain outcomes", J Behav Med, No. 28 (4), p. 369-384.
- Watts, F, 2006, Emotional Regulation and Religion. In J. Gross (Ed.), Handbook of Emotion Regulation, New York: Guilford Press.
- Zohar, D., & Marshall, I, 2000, Spiritual Intelligence: The Ultimate Intelligence, London: Bloomsburry.
شیوه ارجاع به این مقاله:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
اعتمادی، فائزه، جعفری هرندی، رضا.(1403) تأثیر آموزش هوش معنوی بر تنظیم شناختی هیجان دانش‌آموزان دختر دوره متوسطه اول شهر قم. فصلنامه روانشناسی و دین، 17(1)، 41-58 https://doi.org/10.22034/ravanshenasi.2024.2020750
فائزه اعتمادی؛ رضا جعفری هرندی."تأثیر آموزش هوش معنوی بر تنظیم شناختی هیجان دانش‌آموزان دختر دوره متوسطه اول شهر قم". فصلنامه روانشناسی و دین، 17، 1، 1403، 41-58
اعتمادی، فائزه، جعفری هرندی، رضا.(1403) 'تأثیر آموزش هوش معنوی بر تنظیم شناختی هیجان دانش‌آموزان دختر دوره متوسطه اول شهر قم'، فصلنامه روانشناسی و دین، 17(1), pp. 41-58
